|
Reja: Reja: 1.Refleks va uning tuzilish-funksional asosi. 2.refleks yoyi:ta’rifi xususiyatlari. 3.Nerv sistemasi. Refleks va uning tuzilish-funksional asosi. - Refleks deb, ichki va tashqi muhit ta'sirlariga markaziy nerv sistemasi orqali qaytariladigan organizmning javob reaksiyasiga aytiladi.Refleks reseptor (periferik sezgi nerv uchlari) tufayli sodir bo'ladi. Impulsning bosib o'tgan yo'li refleks yoyi hisoblanib, u reseptordan boshlanib, markazga intiluvchi nerv, nerv markazi (orqa va bosh miya), markazdan qochuvchi nerv va ish bajaruvchi organ (effektorda) yakunlanadi. Retseptorlar joylashishiga qarab tashqi -ekstroretseptorlar va ichki – interoretseptorlarga bo’linadi.
- 1. Ekstroreseptorlar- teri, ko’z, hid bilish, quloq, ta'm bilish organlarida joylashgan retseptorlar kiradi,ular turli xildagi tashqi tasirni qabul qiladi.
- 2. Interoreseptorlar-ichki organlarda joylashgan bo'lib, organizmning o'zida hosil bo'lgan ta'sirni qabul qiladi. Proprioreseptorlar-muskul, pay va bo'g'imlarda joylashgan retseptorlardir.
Refleks turlari javob reaksiyasiga ko'ra quyidagicha: - Refleks turlari javob reaksiyasiga ko'ra quyidagicha:
- 1. Harakat reflekslari (asosiy qismni tashkil etadi)
- 2. Sekretor reflekslar (shira ajralishini boshqaradi)
- 3. Trofik reflekslar.
- Reflekslar ta'sirlovchisiga ko'ra:
- 1. Shartsiz reflekslar-tug'ma reflekslar bo'lib, bola tug'ilganda namoyon bo'ladi.
- 2. Shartli reflekslar-bola hayoti davomida shartsiz reflekslar asosiada paydo bo'ladi. Bu replekslar bola organizmning tashqi muhitga moslashuvida katta rol o'ynaydi.
Refleks yoyi:ta’rifi va xususiyatlari. - Bizning tanamizning tashqi va tashqi ta'sirga (masalan, zarba yoki issiqlik) reaktsiyasi sifatida paydo bo'ladigan avtomatik va beixtiyor javoblari. refleksli yoy deb ataladigan asabiy mexanizm tufayli hosil bo'ladi.Refleks yoyi tashqi stimulga javoban faollashtirilgan asab tizimining neyrofiziologik mexanizmi, masalan, o'zimizga kuchli zarba berganda yoki issiqlik manbai tanaga yaqinlashganda. Refleksli harakatlar avtomatik va beixtiyor bo'lib turadi, chunki asab yo'llarining ko'pchiligida sodir bo'ladigan narsalardan farqli o'laroq, sezgir neyronlar asab impulslarini miyaga etib bormay, miyaga etib bormay, tezroq va samaraliroq harakat qilishlariga imkon beradi.
Refleks yoylari ular ikki xil bo'lishi mumkin: oddiy yoki aralash. Agar refleks yoyi jarayonida faqat bitta sezgir neyron va boshqa harakatlantiruvchi neyron ishtirok etsa, biz oddiy refleks yoyi haqida gapirishimiz mumkin; Boshqa tomondan, agar boshqa neyron turlari mavjud bo'lsa (masalan, neyronlar) biz murakkab refleks yoyiga duch kelamiz. Refleks yoylari odatda aralash yoki polisinaptik; ya'ni uning sxemasi bir nechta sinaptik bog'lanishlardan iborat
Nerv sistemasi. Nerv sistemasi — odam va hayvonlar organizmida barcha aʼzolar faoliyatini bir-biriga bogʻlagan holda hayotiy muhim funksiyalarni bajaradigan hamda organizmni tashqi muhit bilan bogʻlaydigan sistema. Hayvonlar organizmining evolyusiya jarayonida va organizmlar bilan tashqi muhit oʻrtasidagi murakkab munosabatlarning shakllanishida Nerv sistemasi hal qiluvchi ahamiyatga ega. Nerv sistemasi asosini nerv hujayralari tashkil qiladi. Har bir hujayra oʻzidan chiqqan kalta shoxchalar (dendrit), bitta uzun tola (akson) bilan birga neyron deb ataladi. Nerv sistemasi, asosan, neyronlar toʻplamidan iborat. Nerv sistemasi filogenez va ontogenezda gavdaning tashqi qavati — ektodermadan rivojlanadi. Organizmlarning tarixiy rivojlanish jarayonida Nerv sistemasining tuzilishi murakkablashib, nerv hujayralarining hajmi va turlari osha borgan, neyronlar strukturasi va ayrim nerv hujayralari oʻrtasidagi oʻzaro munosabatlar, shu bilan birga Nerv sistemasining funksiyasi ham shakllangan. Nerv sistemasiga xos ikkinchi toʻqi-ma — neyrogliya paydo boʻlgan (u tayanch va trofik funksiyalarni bajaradi.Nerv sistemasi ning rivojlanishi davrida markaziy nerv sistemasi va periferik nerv sistemasi vujudga keladi. - Nerv sistemasi asosini nerv hujayralari tashkil qiladi. Har bir hujayra oʻzidan chiqqan kalta shoxchalar (dendrit), bitta uzun tola (akson) bilan birga neyron deb ataladi. Nerv sistemasi, asosan, neyronlar toʻplamidan iborat. Nerv sistemasi filogenez va ontogenezda gavdaning tashqi qavati — ektodermadan rivojlanadi. Organizmlarning tarixiy rivojlanish jarayonida Nerv sistemasining tuzilishi murakkablashib, nerv hujayralarining hajmi va turlari osha borgan, neyronlar strukturasi va ayrim nerv hujayralari oʻrtasidagi oʻzaro munosabatlar, shu bilan birga Nerv sistemasining funksiyasi ham shakllangan. Nerv sistemasiga xos ikkinchi toʻqi-ma — neyrogliya paydo boʻlgan (u tayanch va trofik funksiyalarni bajaradi.Nerv sistemasi ning rivojlanishi davrida markaziy nerv sistemasi va periferik nerv sistemasi vujudga keladi.
Markaziy nerv sistemasi -odam va hayvonlar nerv sistemasining asosiy qismi; nerv hujayralari (neyronlar) va ularning oʻsimtalaridan tarkib topgan. Markazii nerv sistemasis. umurtqasiz hayvonlarda oʻzaro birikkan nerv tugunlari (gangliy) sistemasidan, umurtqali hayvonlar va odamda bosh miya va orka miyadan iborat. Markazii nerv sistemasis. va periferii, nerv sistemasi funksional jiqatdan bir butun sistema boʻlib, sezuvchi (afferent) va harakatlantiruvchi (efferent) nerv tolalari orqali barcha aʼzolar va toʻqimalar bilan bogʻlangan.
PREP_N-21UE guruh talabasi Xasanov Akbaralining Yosh fiziologiyasi va gigiyenasi fanidan Mustaqil ishi. - E’tiboringiz uchun raxmat!
Do'stlaringiz bilan baham: |
