Oqsillarning ikkilamchi strukturasi

Oksilarni ajratib olish va tozalash.
Oksillarni ximiyaviy urganishdagi dastlabki ish ularni xujayra masasidan yoki biologik suyukliklardan toza xolda ajratib olishdir, lekin oksilarni ajratib olish uncha xam oson emas. Oksilarni ajratishdagi asosiy kiynchilik ularning bekarorligi bilan boglik. Ular yukori temperatura, kuchli kislota va ishkorlar, juda kup reaktivlar ta‘sirida uzlarini tabiy “nativ” xususiyatlarini yukotadilar. Bu jarayon d ye n a t u r a ts i ya deyladi. Oksilarni ajratib olish va tozalashning xama boskichlarni, ularning bekarorligini xisobga olib, yumshok sharoitda utkazilishi oksilar ximiyasini asosiy shartidir. Oksilarni ajratib olishda uchraydigan navbatdagi kiynchilik biologik materialardan olinadigan murakkab aralashmalarda oksil molekulalarida ular bilan aralashgan xolda birga buladigan va ular bilan komplekslar xosil kiladigan boshka organik brikmalar lipidlar, uglevodlar, nukleid kislotalarda kutilishdi. Masalan: oksilarni ajratish kup xujayra proteinlarning suvda eriydigan lipidlar bilan boglanishi tufayli ularning ekstraktsiyasini kiynlashtiradi.
Dnk molekulasining polimorfozimi.
Reja:

1. 
   Dnk olekulasining polimorfozimi.mexanizmlari.
   
2. 
   DNK replikatsiyasi 
   
3. 
   Bir qatorli bogʻlovchi oqsillar
   

DNK replikatsiyasi yoki DNK nusxasini koʻchirish oson vazifa emas! Inson genomida 333 \text{million}millionstart text, m, i, l, l, i, o, n, end text juft DNK asoslari mavjud. Ularning har biri hujayralar boʻlinishi davrida aniqlik bilan koʻchirilishi kerak^11start superscript, 1, end superscript.
DNK replikatsiyasining asosiy mexanizmlari organizmlar oʻrtasida oʻzaro oʻxshashdir. Ushbu maqolada biz DNK replikatsiyasini E. coli bakteriyasi misolida oʻrganamiz, ammo replikatsiya mexanizmlari odamlar va barcha eukariotlarda oʻxshash.
Replikatsiyani amalga oshiradigan oqsillar va fermentlarni hamda ular DNKning aniq va toʻliq replikatsiyasini taʼminlash uchun qanday ishlashini koʻrib chiqaylik.
DNK replikatsiyasi yarim konservativ hisoblanadi. Qoʻsh spiralning har bir zanjiri oʻziga komplementar yangi zanjir sintez qilinishi uchun andoza boʻlib xizmat qiladi.
Bu jarayon natijasida bitta boshlangʻich molekuladan ikkita “qiz” molekula hosil boʻladi va har bir yangi hosil boʻlgan qoʻsh spiral bitta yangi va bitta eski ipdan iborat boʻladi.
Uotson va Krikning DNK replikatsiya modeli sxemasi.

1. 
   DNK qoʻsh spirali.
   
2. 
   Vodorod bogʻlari uzilishi va spiralning ochilishi.
   
3. 
   DNKning har bir zanjiri yangi, komplementar zanjir sintezi uchun andoza boʻlib xizmat qiladi.
   
4. 
   Replikatsiya natijasida bitta eski va bitta yangi zanjirga ega boʻlgan ikkita bir xil qoʻsh spiral hosil boʻladi.
   

Qaysidir maʼnoda, DNK replikatsiyasi shuning oʻzidangina iborat! Ammo aslida bu jarayonning eng qiziq tomoni uning hujayrada qanday amalga oshirilishidir.
Hujayralar DNKni juda tez va juda kam xatolar bilan nusxalashi kerak (aks holda, saraton xavfi paydo boʻladi). Buning uchun hujayralar DNK replikatsiyasining muammosiz va aniq bajarilishini taʼminlash maqsadida birgalikda faoliyat koʻrsatuvchi turli xil ferment va oqsillardan foydalanadi.
DNK replikatsiyasidagi eng asosiy molekulalardan biri DNK polimeraza fermenti hisoblanadi. DNK polimeraza DNK sinteziga javobgar: u andoza zanjirdagi ketma-ketlikka asosan yangi hosil boʻlayotgan DNK zanjiriga nukleotidlarni bittadan biriktiradi.
DNK polimerazaning asosiy xususiyatlari:

• 
  Doim andozadan foydalanadi
  
• 
  Yangi zanjirga nukleotidlarni faqatgina 3ʼ oxiri tomondan biriktiradi
  
• 
  DNK zanjirini noldan boshlab sintezlay olmaydi, ammo oldindan mavjud boʻlgan zanjir yoki praymer deb nomlanuvchi qisqa nukleotid fragmentlaridan foydalanadi.
  
• 
  Ular tahrir qiladi yoki oʻz ishlarini qayta tekshirib, zanjirga tasodifan qoʻshilgan “notoʻgʻri” nukleotidlarning katta qismini olib tashlaydi
  

Yangi hosil boʻlayotgan zanjirga nukleotidlar qoʻshilishi energiya talab qiladi. Bu energiya nukleotidning oʻzidan kelib chiqadi, ularga uchta fosfat birikadi (ATF molekulasi kabi). Fosfatlar orasidagi bogʻ uzilganda, ajralib chiqadigan energiya nukleotid va oʻsib borayotgan zanjir oʻrtasidagi bogʻlanish uchun ishlatiladi. 

MAVZU: NUKLEIN KISLOTALAR TARKIBIDAGI GETROSIKLIK AZOT ASOSLARNING O’ZARO TA’SIRI

Reja:

1. 
   Nuklein kislotalar tuzilishi va vazifalari.
   
2. 
   Nuklein kislotalarning kimyoviy tarkibi.
   
3. 
   DNK va RNK ning tuzilishi va funksiyasi.
   

Xar bir tirik organizmda nuklein kislotalarning xar ikki turi-ribonuklein kislota (RNK) va dezoksiribonuklein kislota (DNK) mavjud. Fakat viruslargina bularning bir turini (DNK yoki RNK ni) tutadi. Nuklein kislotalar va oksillar xayotning material asosini tashkil kiladilar. Ular uzaro uzviy boglik, ammo ularning xujarradagi urni va funktsiyasi printspial fark kiladi: oksillar asosan kurilish va xujayraning ishchi organlari materiali; nuklein kislota ega informatsion material, u organizmning tuzilishi, usishi, rivojlanishiga tegishli informayiyaning saklanishshshi , takrorlanishi, almashinuvi va avloddan avlodga kuchirilishini ta‘minlaydi.