„O‘qituvchi nashriyot-matbaa ijodiy uyi toshkent-2020

13.2-mashq.
Matn mazmunini og‘zaki bayon qiling. Har qanday 
qiyinchilikning bir hikmati bo‘lishi mumkinligiga duch kelganmisiz? 
Fikringizni yozma shaklda ifodalang.
13.3-mashq
.
Berilgan paronim so‘zlarning ma’nosini izohlardan tanlang.
Jodi – jodu, ariq – oriq, bad – ba’d, adl – adil, artish – archish,
tambur – tanbur, tib – tip, tarif – ta’rif.
Tavsiya qilingan izohlar:
afsun, sehr; xashak qirqadigan asbob; suv 
oqadigan joy; ozg‘in; yomon, yaramas; keyin, so‘ng; adolat, odillik; 
tik, egilmagan; tozalash; po‘stlog‘idan ajratish; vagonning kiraverishdagi
bo‘lmasi; dastasi uzun musiqa asbobi; qat’iy baho (to‘lov)lar tizimi; 
http://eduportal.uz

---

67
ijobiy xislatlari maqtaladigan; tabobat, davolash; bir turdagi narsalarning
muhim belgilarga ega bo‘lgan namunasi, shakli, modeli.
Namuna:
qurt
(hasharot turi) – 
qurut
(suzmaning quritilgani)
13.4-mashq.
Berilgan gaplardagi nuqtalar o‘rniga qavs ichidagi 
paronimlardan mosini qo‘yib gaplarni ko‘chiring
.
Namuna:
Biriga yuz 
Xito
mulki xirojin aylasang isor,
Xatosiz qasdi joning qilg‘usidir, gar
xato
qilsang.
(
Alisher Navoiy
)
1. Odam tushgan … (choh, chog‘)ni uning o‘zi qazigan bo‘ladi. 
(
Nepal xalq maqoli
)
2. ... (Ushshoq, ushoq) ham non. (
Norveg xalq maqoli
)
3. Nokasdan … (qarz, qars) olsang, … (uxlash, uhlash)ga qo‘ymaydi. 
(
Ukrain xalq maqoli
)
4. Do‘stsiz boshim – ... (tuz, tus)siz oshim. (
O‘zbek xalq maqoli
)
5. Mard jonini fido qilsa, qochoq … (issiz, izsiz) yo‘qolar. (
Chuvash 
xalq maqoli
)
6. Bug‘uni uradigan odam uning … (shoh, shox)laridan qochib qutula 
olmaydi. (
Dolgan xalq maqoli
)
7. Og‘zini … (bod, bot) ochadigan kishi ko‘p yo‘qotadi. (
Shved xalq 
maqoli
)
8. Kichkina teshikdan kirgan nur ham xonani … (yoriq, yorug‘) 
qiladi. (
Yapon xalq maqoli
)
Nazariy matn
Odatda, og‘zaki nutqda talaffuzi bilib-bilmay aralashtiriladigan so‘zlar 
paronimlar deyiladi. Ba’zan ular yozma nutqqa ham ko‘chib, nutqiy 
g‘alizlikni yuzaga keltiradi, jumla ma’nosiga putur yetkazadi. Demak, 
paronim so‘zlar savodxonlikka kuchli salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Shuning 
uchun ularning maxsus lug‘atlari yaratilgan. 
Paronim so‘zlarning talaffuzida ehtiyotkorlik shart.
13.5-mashq.
Nazariy matn mazmunini og‘zaki bayon qiling.
http://eduportal.uz

---

68