O’qish 4- sinf 1-dars Mavzu: Istiqlolim- istiqbolim. Mangulikka tatigulik kun

164-dars
Mavzu: Suv bilan suhbat. Zafar Diyor.
Darsning maqsadi:
1.0'quvchilarni she'rni ifodali o'qishga, she'r matni ustida ishlashga o'rgatish; shoirning suv xususiyatlarini she'r orqali tasvirlashdagi mahoratini ochib berish; o'quvchilarning suvning xususiyatlari, suvning hayot uchun foydasi haqidagi tushunchalarini boyitish.
2. O'quvchilarning lug'atini so'z va ibora, tasviriy ifodalar bilan boyitish.
3. O'quvchilarning mustaqil ishlash, ijodiy fikrlash qobiliyatlarini oshirish.
4. Tabiatni sevish, uning ehsonlarini qadrlashga o'rgatish.
Dars turi: yangi bilim beruvchi, lirik she'r o'rganiladigan dars.
Darsda qo'llaniladigan metodlar: izohli o'qish, mustaqil ish me¬todi, suhbat, savol-javob.
Darsning jihozi: suv tasvirlangan rasmlar, Z.Diyor portreti, shoir haqidagi ma'lumotlar yozilgan ko'rgazma.
Darsning borishi
1. O'quvchilarda yangi mavzuni o'rganishga qiziqish uyg'otish, topishmoq aytish yo'li bilan bugungi darsning mavzusini aniqlashtirish:
1. Men bor joyda gul bo’lar,
Mensiz gulzor cho’l bo’lar. (Suv)
2. O’z- o’zini quvib kelar,
O’t- toshlarni yuvib kelar,
Yetib borgach dalalarga
Jon kirar gul, lolalarga. ( Suv)
3. Otasi qor, onasi yomg’ir
Ishlatsangiz, chiqaradi nur.
Ko’kartirib har bir guyohni,
Yashnatadi u hamma yoqni. (Suv)
O’qituvchi: Rahmat, bolajonlar, topishmoqning javobini to’g’ri topdingizlar, albatta, bu suv. Suv ariqlarda, anhorlarda, daryo va dengizlarda, ummonlarda oqadi. Har birimizning hovlimizda esa suv quvurlaridan kranlarga suv keladi va oqib turadi. Mana bu stakandagi suv. Bu suv biz ichadigan tiniq, rangsiz, hidsiz, toza suv.
Qani, menga ayting-chi, suv o'zi bizga nimaga kerak?
Bolalar javoblari taxminan quyidagicha bo'ladi:
a) ichish uchun,
b) o'simliklar uchun,
v) yuvinish uchun,
g) kir yuvish uchun.
Demak, hayotimizda, turmushimizda suvga ehtiyoj katta ekan. Lekin suvlar doimo ham foydali bo'lavermaydi. Masalan: suvimiz ifloslanmagan bo'lsa, unda foydalidir. Mana — toza ko'l va ariqning ko'rinishi, deb zilol suvli ko'l rasmi ko'rsatiladi. Bunday suvda baliqlar, suv o’tlari, toshbaqalar bo'ladi. Biz doimo suvni zilol va toza saqlash uchun harakat qilishimiz lozim.
Lekin ba'zan bolalar, ba'zan katta yoshdagi odamlar ham ayrim hollarda bunga ahamiyat bermaydilar. Qanday qilib deysizmi? Mana bu ovozsiz sahna ko'rinishi — pantomimoni tomosha qilsangiz, bunga o'zingiz ham amin bo'lasiz.
Magnit doskaga ariqning zilol suvi tasvirlangan surat osiladi.
1. She'r bilan tanishtirish. O'qituvchi she'rni ifodali o'qib (yoki yod aytib) beradi.
2. She'r yuzasidan kirish suhbati.
- She'r nima haqida ekan?
- She'rdagi qaysi jumlalar sizga juda yoqdi? Nima uchun?
3. She'rni ichda o'qish.
4. She'rni topshiriqlar asosida o'qitish.
- Birinchi to'rtlikni o'qing. Unda qaysi so'z va iboralar o'z ma'no¬sida qo'llanmagan? Ularning qaysi ma'noda qo'llanganini izohlashga harakat qiling.
- Quyidagi to'rtlikning qaysi misralarida jonlantirish qo'llangan? Jonlantirish deganda nimani tushunasiz?
Quloq solgin so’zimga,
Nega buncha shoshasan.
Qayerdan bu kelishing,
Qirg’oqlardan toshasan?
- Quyidagi to'rtlikning keyingi ikki misrasidagi so'zlarning ma'nosini tushuntirishga harakat qiling.
Ko’rasanmi, hu o’sha
Oppoq qorli tog’lardan,
Shoshib oqib kelaman.
Dalalardan, bog’lardan.
Bola bilan suvning suhbatidan nimalarni bilib oldingiz?