Ontogenez va filogenez, ularning o’zaro bog’liqligi

Shunga ko`ra, arxallaksisda faqat organning asosi vujudga kelgandagina rekapitulyatsiya amalga oshadi. Uning keyingi rivojlanishi esa o`zgacha yo`nalishda bo`ladi. Ilonlardagi umurtqalar, ko`p baliqlarning suzgich pardalaridagi shu’lalar, tishli kitlardagi tishlar sonining miqdor jihatdan ortishi arxallaksisga misoldir. Sut emizuvchilar junining rivojlanishini ham arxallaksisga misol qilib ko`rsatish mumkin. Jun rivojlanishining eng ilk davri tangacha rivojlanishining dastlabki davrlariga o`xshaydi. Bu epidermis hujayralarining to`plana borishi bilan ifodalanadi. Lekin keyinchalik bu to`plangan epidermis hujayralari rivojlanayotgan biriktiruvchi to`qima so`rg`ichlari tazyiqi ostida oldinga bo`rtib chiqish o`rniga, chin teriga botib, ichkariga kiradi. Binobarin, junning keyingi rivojlanishi o`ziga xos usulda boradi. Demak, sut emizuvchilar junining ontogenezida plakoid tangacha strukturasining filogenezi batamom takrorlanmaydi. Arxallaksis hayvonlarga nisbatan o`simliklar olamida keng tarqalgan. Arxallaksis yo`li bilan ikki pallali murtakdan bir pallali murtak rivojlangan, murakkab bargdagi barglar soni yoki androtseydagi changchilar soni ortgan.

Organlarning rivojlanish yo`nalishini o`zgartira oladigan filembriogenez bilan bir qatorda, organizm rivojlanishidagi belgi va organlarning tamoman yo`qolish xollari ham uchraydi. Seversov bularni salbiy anaboliyalar, arxallaksislar va deviatsiyalar deb atagan. U salbiy filembiriogenezning 2 xilini farq qilgan. Salbiy filembriogenezning birinchi xilida organ embrionining dastlabki bosqichi qisqaradi, natijada uning tuzilishi soddalashib, voyaga etgan hayvonlarda o`z funksiyasini yo`qotadi va rudiment holda saqlanib qoladi. Ikkinchi xilida embrionning asosi normal vujudga keladi, biroq rivojlanishning keyingi bosqichlarida kichrayib, reduksiyaga uchraydi va voyaga etgan organizmlarda butunlay yo`qolib ketadi.

Organlarning reduksiyalanish jarayoni filogenezdagi ixtisoslashgan evolyutsion rivojlanishdir. Uning yo`nalishini tabiiy tanlanish jarayoni belgilaydi. Tabiiy tanlanish yo`nalishining o`zgarishi oddiy va murakkab tuzilishdagi sabab bo`ladi. Organlar tuzilishining reduksiyalanish yo`nalishi bilan bog`liq makroevolyutsiya jarayoni mikroevolyutsiya jarayonlari orqali amalga oshadi.