Ona tili va adabiyot

19-variant 

1. Tovushlarning akustik tomoniga xos bo‘lgan sifat 

belgilari qaysi bandda to‘liq ko'rsatilgan? 

1) balandlik; 2) kuch (tezlik); 3) miqdor (yoki 

uzunlik); 4) tembr; 5) vazifaviy tomoni.  

A) 1, 2, 4, 5   B) 2, 3, 4, 5  

С) 1, 3, 5  

D) 1, 2, 3, 4 

2. Quyidagi gapdagi ostiga chizilgan so‘zda ma’no 

ko‘chishining qaysi turi qo'llangan? Polvon 

deganlaricha bor, bir laganni paqqos tushirib, hech 

narsa ko'rmagandek o‘tiradi. 

A) sinekdoxa   

B) vazifadoshlik 

C) metafora   

D) metonimiya 

3. Quyidagi qaysi so‘zning paronimi mavjud? 

A) shaydo B) adl C) drama D) harakat 

4. Quyida keltirilgan misradagi ma’no ko‘chishining 

turini aniqlang.  

Shartmi ichmak har bir qadahni yo‘q demay. 

A) vazifadoshlik 

B) metonimiya 

C) sinekdoxa 

D) metafora 

5. Quyidagi keltirilgan gapdagi qaysi yasama so’z 

fonetik o’zgarishga uchragan?  

Tasviriy insholar o’quvchining fikrini o‘stiradi, 

kuzatuvchanlik qobiliyatini kuchaytiradi va yozma 

nutqni kengaytiradi.  

A) sifatdan yasalgan fe’l 

B) fe’ldan yasalgan sifat 

C) fe’ldan yasalgan ot 

D) otdan yasalgan sifat 

6. Samarqandda afsonaviy obidalar ko‘p. Gapda 

frazaviy 

urg‘u qaysi gap bo‘lagiga tushadi? 

A) ot-kesim B) o‘rin holi 

C) aniqlovchi D) ega  

7. Quyida berilgan so‘zlardan nechtasi ham 

omonimlik, ham 

ko‘p ma’nolilik xususiyatiga ega? 

ortmoq, chaqmoq, atlas, burun, gul, quymoq, qorachiq 

A) 6   B) 7   C) 4   D) 5 

8. Qo‘shimcha qo‘shilishi natijasida bir keng 

unlinking ikkinchi bir keng unliga almashinishi 

kuzatilgan gapni 

toping.  

A) Sovuqning shashti pasayib, quyosh yana nur 

sochdi. 

B) Mehnat qilsang, ko'nglingga yorug‘lik tushadi. 

C) Odamlar sening chiroyingga, kiygan kiyimingga 

qarab emas, balki qilgan ishingga qarab baho 

beradilar. 

D) Dangasa va yalqovlar hech qachon sanoqda 

bo’lmaydi.  

9. Quyidagi hukmlarning qaysi biri xato? 

A) Gap bo’laklari tartibining buzilishi inversiya deb 

ataladi. 

B) Gapning eng kichik ko'rinishi faqat ega va 

kesimdan iborat bo’lgan gaplardir. 

C) Badiiy va qisman publitsistik uslubda gap 

bo’laklari tartibi o'zgarishiga yo’l qo‘yiladi. 

D) Inversiya badiiylik, ifodalilik, ta’sirchanlikni 

ta’minlash maqsadida qo’llaniladi. 

10. Sog’lom va zehnli bo’lib ulg‘aygan bola hayotda 

qiynalmaydi. Berilgan gapda tarkibida tovush 

o'zgarishi boigan so'zlar qanday sintaktik vazifalarni 

bajargan? 

1) ega; 2) hol; 3) to’ldiruvchi; 4) kesim; 5) 

aniqlovchi. 

A) 1, 5  

B) 3, 4, 5 

C) 2, 4  

D) 4, 5 

11. Quyidagi gapda necha o‘rinda ng undoshi 

qo’llangan? 

Tubsiz dengiz dedingizmi, dengiz tengsiz 

dedingizmi? 

A) 5 o‘rinda   B) 3 o‘rinda 

C) 2 o‘rinda   D) 4 o‘rinda 

12. 1) bo‘zarmoq; 2) yashamoq; 3) sanamoq; 4) 

o'rnatmoq; 5) qizarmoq; 6) yig’latmoq; 7) anglamoq; 

8) gapirmoq. 

Berilgan yasama so'zlar qatoridan tovush almashish 

hodisasi bo’lgan fe’llarni ajrating. 

A) 1, 5, 8 

B) 2, 3, 7 

C) 4, 5, 6 

D) 2, 5, 7  

13. Yurtimizning farovonligi, tinchligi va iqboli bizga 

bog’kiq. Ushbu gapdagi grammatik bogianishlar soni 

nechta?  

A) 7 ta B) 8 ta C) 9 ta D) 10 ta 

14. So‘z birikmasi tarkibida tovush o‘zgarishi mavjud 

bo’lgan qatorni aniqlang. 

A) kun issiq, xayollari tarqoq 

B) dutorni sayratmoq, gapni bo’lmoq 

C) yengil ta’zim, ochiq gap 

D) to‘yni qizdirmoq, gapni ulamoq 

15. Qaysi so‘zlarga ikkita so‘z yasovchi morfema 

ketma-ket qo'shilganda, ikki xil fonetik o‘zgarishni 

kuzatish mumkin? 

1) taroq; 2) yig‘i; 3) qiyin; 4) tarqa; 5) o‘yin; 6) sariq. 

A) 1, 2, 3, 4, 5, 6 

B) 2, 3, 5 

C) 2, 3, 5, 6   

D) 1, 2, 3, 4, 5 

16. Qaysi gapda tinish belgisi bilan bog’liq xatolik 

mavjud emas? 

A) Behbudiy: «Maktab dunyo imoratlarining eng 

muqaddasi va qadrlisidir» - deb yozadi.  

B) Xalil bobo nevarasiga girgitton boiib; «Hoy bolam 

senga nima bo’ldi?» - der edi.  

C) «Hunari va odobi bo’lmagan kishidan, - deydi 

Mahmud Koshg‘ariy - baxt va davlat ketadi». 

D) «Ma’naviyatni tushunish, anglash uchun, avvalo, 

insonni 

tushunish, anglash kerak», - deyiladi “Yuksak 

ma’naviyat – hyengilmas kuch” asarida  

17. Sening tug’ilib o’sgan shahringdan ayrilib 

yashashingga ko'zim yetmasdi, buni hammadan ham 

---

men juda yaxshi bilardim. Ushbu gapdagi so‘zlar 

imlosida necha o'rinda fonetik o'zgarish ro‘y bergan? 

A) 7 ta  

B) 4 ta 

C) 6 ta  

D) 5 ta 

18. Faqat bir qismida keng va tor unli qatnashmagan 

qo'shma otni toping.  

A) shaftoliqoqi  

B) tuyapaypoq 

C) kinomexanik  

D) xomsemiz  

19. Tarkibida sonor tovushi ishtirok etmagan so‘z 

qatnashgan gapni toping. 

A) Chol unga yaqinlashib, salom berdi. 

B) Men ular bilan to‘rt marta gaplashdim. 

C) Nogoh entikdi-yu, egildi kamon. 

D) Men shu Vatan qo‘ynida undim-o‘sdim. 

20. Hozirgi o‘zbek tilida jarangsiz juftiga ega jarangli 

undosh harflar soni nechta? 

A) 6   B) 7   C) 8   D) 9 

21. Barg ostidan muloyim boqqan iboli g'uncha, 

Ne sirni saqlagaysan, bag‘ring necha tuguncha? 

Ushbu baytda qo‘llangan badiiy san’at turini 

aniqlang. 

A) tashxis  

B) talmeh 

C) tajnis  

D) tazmin 

22. Qaysi ijodkor o‘zbek xalqini qorako’z ohularga 

o’xshatgan?  

A) Mirtemir  B) M.Yusuf  

C) So‘fizoda   D) A. Oripov 

23. Qaysi shoh sho‘ro davrida ko‘plab mevazor 

bog‘lar, poliz mahsulotlari, sholi va boshqa 

dehqonchilik ekinlari yetishtiriladigan yerlarni 

yoppasiga paxta bosib ketgani natijasini aks ettirib, 

«Bizning joylar o‘rni hozir paxtazor», deb yozgan 

edi? 

A) Ibroyim Yusupov 

B) Saida Zunnunova 

C) Asqad Muxtor 

D) Mirtemir 

24. Usmon Nosirning «Yana she’rimga» she’rining 

birinchi misrasi qaysi shoirning satrlarini yodga 

soladi?  

A) Zulfiyaning “Oydinda” she’rini 

B) Cho‘lponning “Go‘zal” she’rini 

C) Atoyining «Jamoling vasfini» g'azalini 

D) Maxmurning «Hapalak» g‘azalini 

25. «Abulfayzxon» dramasida “devona emas, 

to‘g‘riman, to‘g‘rilikning devonaliqdan yomonroq 

natijalar berganini bilaman. Yana to‘g‘rilikdan ayrila 

olmayman” degan so'zlar kimga tegishli?  

A) Ibrohimbiy  

B) Ulfat 

C) Hakimbiy   

D) Qozi Nizom 

26. Talmeh san’ati qo'llangan javobni aniqlang. 

A) Boyindi taxtining qadri, o'zung toj ko‘kka 

toshlodi, 

Adolat bog’i sabz o’ldu, chu  

No’shiravon keldi.  

B) Qaro sangdur sani ash qarosang, 

Beribdursan riyo qoni bila rang. 

C) Bu kun, ey do‘stlar, farzandi jononimni sog'indim, 

Gado boisam ne ayb, ul shohi davronimni sog‘indim. 

D) O‘tdilar bu dunyodin dilxohlar, gumrohlar, 

Qolmadi dunyoda boqiy ham gado, ham shohlar. 

27. Navoiy «Xamsa»sining qaysi dostoniga Sa’d 

haqidagi hikoyat kiritilgan? 

A) «Farhod va Shirin» 

B) «Sab’ayi sayyor» 

C) «Saddi Iskandariy» 

D) «Hayrat ul-abror» 

28. Quyidagi parcha qanday she’riy shaklda 

yozilgan? 

Ul sho‘xki ochildi xat-u ruxsori,  

Ochildi rayohinda yuzi gulnori,  

Xat-u yuzi besabr-u qarori man man 

Ruxsori gulnori man man zori. 

A) musoviyattarafayn 

B) g‘azal 

C) ruboiy 

 

 

D) qit’a 

29. Alisher Navoiy ijodidan olingan quyidagi baytda 

qoilangan she’riy san’atni toping.  

Layli andin qo'ydi Majnun ko‘nglida taxti g‘amin, 

Kim, yo‘q erdi manzil ul vodiyda andin pokroq. 

A) iyhom 

 

B) ruju’ 

C) radd ul-matla’ 

D) talmeh 

30. Atoiy qalamiga mansub quyidagi baytda 

qoilangan badiy san’atlar to‘g‘ri qoilangan qatorni 

aniqlang. 

Jahonni tutti Yusufdek jamoli, Malohat Misrida 

sultonmudur bu? 

A) tashbeh, tajnis 

B) talmeh, tazod 

C) talmeh, tashbeh 

D) tashbeh, tazod