ҚЎҚон давлат педагогика институти тасвирий фаолиятга ўргатиш методикаси модули бўйича

Катта гуруҳда мазмунли расм чизишга ўргатишнинг мазмуни ва вазифалари. Бола беш ёшдан бошлаб маълум мавзудаги расмларни чиза олиш қобилиятига эга бўлади. У теварак-атрофни ўзгаришларини тасаввур қила
олади ва чизишга ҳаракат қилади. Бу ёшдаги болаларга қуйидаги мавзудаги расмлар чизиш тавсия қилинади:
“Болаларнинг қишки ўйинлари”.
“Боғчада сенга нималар қизиқарли, шуларни чиз”.
“Мен онамга гулдаста совға қиляпман”.
“Қурувчилар янги уй қуряптилар”
“Она болани боғчага олиб кетяпти”
“Болалар қорбобо ясаяптилар”.
Катта гуруҳдаги болалар бадиий асарлардан олинган таассуротлари асосида ва эртак мазмунини тушунган ҳолда қуйидаги мавзуда расм чиза оладилар. Масалан, “Икки очкўз айиқча”, “Айёр тулки ва кулранг бўри”, “Мушук, хўроз ва тулки” ва бошқалар. Бу чиздирилган расмлар аниқ ва конкрет масалада бўлишига аҳамият бериш керак. Масалан, “14 январь - Ватан ҳимоячилари куни”, “8 март-Оналар байрами”, “21 март-Наврўз байрами”. Катта гуруҳда ўтказиладиган расм машғулотлари қизиқарли, саволларга жавоб олган ҳолда, асарда қатнашаётган ҳар бир персонажга тавсиф берган ҳолда рангларни танлай олиш ва вараққа жойлаштириш вазифаларини белгилаш керак. Болалар томонидан ишланаётган ҳар бир расмда предметларнинг ҳажми, ўлчовларини чамалаш билан бирга ўзоқ-яқин, олдинма-кетин, устма-уст, кетма- кет жойлаш мумкинлигини тушунтириш керак. Бу ёшдаги болалар айниқса эртак мультфильмларни томоша қилишни яхши кўрганликлари сабабли шу мавзудаги расмлар чизишни яхши кўрадилар. Бола расм чизишни варақнинг энг четидан бошлаб чизиш билан бирга предметларни жойланишини кўрсатиши керак ва бўёқларни танлай олиши ҳам мухим аҳамиятга эгадир. Болани расм машғулотига тайёрлаш учун унга керакли расм анжомларини ҳозирлаган ҳолда, биронта куй эшиттириб акварел бўёқ бериб маълум мавзу ва мақсад асосида расм чизиш ишини бошлаш лозим.

3. 
   6 ёшли болалар расмларининг мазмуни анча бой бўлади. Бунда болалар фақат предметларни чизишмайди, балки предметларнинг атрофдаги шароитни ҳам тасвирлайди.
   

Қуйидаги вазифалари бор:

• 
  Объектлар орасидаги ўзаро мазмунан боғлиқликни тасвирлашга ўргатиш.
  
• 
  Композицион қобилиятларни ривожлантириш (бунда қоғозда горизонтал чизиғини белгилаб чизиш).
  
• 
  Ранг қобилиятларини ривожлантириш.
  

Бу ёшдаги болаларда ҳар бир мавзунинг мазмуни олдиндан конкрет аниқланган бўлиши керак. Уларга масалан, “Байрам” мавзусини бериш керакмас, чунки бола ё мавзуга алоқадор бўлмаган нарсани чизиш, ё ўзининг имкониятига тўғри келмайдиган, кучи етмайдиган масалани қўйиш мумкин.