On davlat pedagogika instituti bektoshev otabek qodiraliyevich ingliz tili nazariy grammatikasi

Mavzuni mustahkamlash bo’yicha savollar.
1.Distributiv tahlil metodi nima?
2.Transformatsion tahlil metodining ahamiyatini izohlab bering?
3.Bevosita ishtirokchilarga ajratish metodining o’ziga xos jihatlarini ko’rsatib bering?
4.Komponent va sintaksemalarga ajratib tahlil qilish metodining afzalliklarini qanday izohlab berasiz?


Morfologiyaning ob’ekti.
Reja:

1. 
   Morfologiya grammatikaning bo‘limi sifatida.
   
2. 
   So‘z va morfema.
   
3. 
   So‘z yasalishi (grammatik shakl va kategoriyalar)
   
4. 
   Analitik, sintetik va suppletiv shakllar.
   
5. 
   So‘z turkumlari muammosi.
   

Tayanch iboralar: morfema; fraza; sintagmatik; paradigmatik; affiks; prefiks; suffiks; grammatik kategoriya; grammatik ma’no; analitizm; suppletivizm; sintetizm; shakl; mazmun; ma’no; virtuallik; aktuallik; tema; rema.
Grammatika tilshunoslarimizning fikricha yozuv san’atidir, M.V.Lomonosov ta’biri bilan aytganda esa majburiy san’atdir. Grammatika majburiy san’at ekan, u holda barcha so‘z turkumlarining grammatik kategoriyalari va shakllaridan foydalaniladi, ya’ni u shular asosida ish ko‘radi. Leksik ma’no bo‘lmasa-da, grammatik ma’no mavjud bo‘ladi. (Pokro kudryachit bokrenko).
Woggs ugged diggles
Diggles wogged uggs
Uggs diggled woggs
Oldingi ma’ruzalarimizda aytib o‘tganimizdek, grammatika ikki asosiy bo‘limdan ya’ni morfologiya va sintaksisdan iboratdir. Bu unsurlarning o‘rganilish usuliga ko‘ra (bunda paradigmatik va sintagmatik nazarda tutiladi), quyidagi 4 xil tasnifni ko‘rish mumkin: 1) a) paradigmatik morfologiya b) sintagmatik morfologiya 2) a) paradigmatik sintaksis b) sintagmatik sintaksis. Bu o‘rinda paradigmatik morfologiya, sintagmatik sintaksis izoh talab qilmaydi, lekin sintagmatik morfologiya deganda biz ot+ ot. sifat+ot. fe’l+ravish tartibidagi frazalar, paradigmatik sintaksis deganda esa ma’lum bir gapning variantlari nazarda tutiladi: I speak English. I don't speak English. Do I speak English? I have spoken English. I haven’t spoken English.