Omuxta yem texno 111

Fuzariotoksikozlar. Ikki xil shaklda namoyon bo`ladi – «p’yaniy xleb» fuzarion va 
Fusarium sporatichiella avlodiga kiruvchi zambu4ruglar bilan kuzgaladigan 
fuzariotoksikoz.
Fusarium sporatichiella saprofit zamburuglari zaharidan paydo bo`ladigan 
fuzariotoksikoz (alimentar toksikoz aleykiya) ushub zamburuglar bilan zararlangan 
don ham uning qayta ishlangan mahsulotlari (kombikorm, don chiqindilari), shuning 
dek, pichan, somon va boshqa oziqlar bilan oziqlanganda kuzatiladi. Eppasiga 
zaharlanish hollari erta bahor va kech kuzda hosili urib olingan dalalarda boqilgan 
hayvonlarda, shuningdek, dalada kor tagida kolgan don bilan oziqlantirilganda 
kuzatiladi. 
Buzilgan, mogorlangan oziqlar bilan zaharlanish. Yuqori namlik va uz – uzidan 
kiziganda donli va boshqa oziqlar har xil zamburugli va bakterial flora bilan 
zararlandi. 
Yuqori namlik va issikda oziqda tez rivojlanadigan aspergillarning yog` va suvda 
yaxshi eriydigan metobolitlari kuchli zahar xususiyatiga ega aspergill zamburuglar 
xaet faoliyatining zaharli mahsulotlari markaziy nerv sistyemasi,
6.8. Zaharli o`simliklar bilan zaharlanish 
Zaharli o`simliklarni eb kasal bo`lish, ko`pincha bahorda, yaylov mavsumining 
boshida ruy beradi. O`simliklarda har xil biologik aktivlikka ega bo`lgan xilma – xil 
zaharli moddalar (alkoloidlar, glikozidlar, saponinlar, efir yog`lari va boshqalar) 
bo`lishi mu4mkin. Ko`pincha u yoki bu organlar hamda organizm sistyemalarining 
zararlanishi va kasallikning klinik belgilari namoyon bo`lishiga karab zaharlanish bir 
necha guruxga bo`linadi: nerv sistyemasiin zararlaydigan, hazm organlarini 
zararlaydigan 
zaralanish, 
gyemorragik 
diatez 
bilan 
namoyon 
bo`ladigan 
zaharlanishlar va boshqalar uchraydi. 
Asosan nerv sistyemasini zararlaydigan zaharlanish. Markaziy nerv sistyemada 
kuzgalishni paydo qiladigan zaharlarga: krasovka, mingdevona, bangidevona, zaharli 

---

104 
vex, kakra va boshqalar kiradi. Tamgali shuvok, oddiy pijma, kirkbugim va boshqa 
o`simliklar zaxri vaqtda yurak-tomir hamda hazm sistyemasiga ta`sir qiladi.