Olkashunoslik

Qoraqalpog ‘iston Respublikasi о ‘Ikashunoslik muzeyi.
Qoraqal- 
pog iston Respublikasida ham boshqa qo‘shni viloyatlardagi kabi rus 
olimlari va mahalliy aholi o'lka tarixini har tomonlama o'rganishgan. 
Mana shu tadqiqotlar negizida 1927-yili To‘rtko‘l shahrida birinchi 
oikashunoslik muzeyi tashkil etiladi. Ammo ba’zi bir sabablarga ko‘ra 
uning ishi to‘xtatiladi va 1929-yili muzey o ‘z faoliyatini davom ettiradi. 
Muzey ilk tashkil etilganida uning ekspozitsiyasida tabiat, inqilobgacha 
b o ig an o'tmish va zamonaviy davr boiim lari hamda suratlar galereya- 
sidan iborat boigan.
Keyinchalik ekspozitsiya kengaytirilib, uchta bo iim ga ajratiladi. 
Birinchisi oikaning umumiy fizik-geografik xarakteristikasini ochib 
beradi. Ikkinchi bo iim oikaning qadimgi va inqilobdan oldingi davrini 
o ‘zida aks ettiradi. Uchinchi boiim da qizil imperiyaning tashkil eti- 
lishiga oid ekzpozitsiya namoyish etilgan.
Andijon viloyati o ‘Ikashunoslik muzeyi
Andijon shahrida 1934-yili 
qishloq xo jaligi yutuqlari koigazmasi uyushtirildi. Ushbu ko‘igazma aso- 
sida viloyat о‘Ikashunoslik muzeyi tashkil etildi. Eksponatlar orasida ibti­
doiy jamoa tuzumi davrining mehnat qurollari, rang-tasvir, grafika, haykal- 
taroshlik asarlari, fotohujjatlar va hokazolar mavjud edi. Andijon viloyat 
oikashunoslik muzeyi 1935-1941-villardan viloyat hududida o‘tkazilgan 
ilmiy safar va ekspeditsiyalar jarayonida arxeologiya, etnografiya hamda 
o ik a tabiiy boyliklari bo Sacha kolleksiyalar umumlashtirildi.
Muzey eksponatlari Andijon viloyatining ijtimoiy-iqtisodiy rivojla- 
nishi, Farg‘ona vodiysi xalqlarining etnografik o ‘ziga xosliklarini, deh­
qonchilik, chorvachilikning rivojlanishini, oikaning manbalarini har 
tomonlama o'rganishga imkoniyat yaratadi.
Surxondaryo viloyat o ‘Ikashunoslik muzeyi.
Surxondaryodagi 
muzey ham qishloq xo‘jaligi ko'igazmasi asosida 1933-yili tashkil 
etilgan. Dastlab u Surxondaryo tumanlararo davlat muzeyi deb atalgan. 
1935-yilda viloyat muzeyi, 1964-yildan boshlab esa oikashunoslik mu­
zeyi deb atala boshlangan.
1933-yilda respublika viloyatlari muzeylarini yiriklashtirish maq- 
sadida ulaming ishini qayta ko‘rib chiqish boshlangan. Xugusan, Sur-
183

---

xondaryo okrug ijroya komiteti qarori bilan Termizdagi Surxondaryo 
tumanlararo davlat muzeyi okrugi va shahar ahamiyatiga ega bo‘lgan 
muzeyga aylantirildi. Sherobod tumani oikashunoslik muzeyi esa 
uning filiali b o iib qoldi. Shu yili muzeyda jonli tabiat burchagi tashkil 
etilib, keyinchalik u Termiz hayvonot b o g i sifatida muzeydan ajralib 
chiqdi. Surxondaryo okrug muzeyi ekspozitsiyasi tabiat, inqilobgacha 
boigan o'tmishi va zamonaviy davr tarixi boiim lariga boiingan. Bi­
rinchi b o iim d a viloyatning hayvonot va nabotot dunyosi o'rin oldi. 
Madaniy voha zonasida ingichka tolali paxtaning turli navlari hamda 
shakarqamish namoyish qilindi. Ikkinchi boiim da Teshiktosh va Ma- 
chay g ‘orlaridagi arxeologik topilmalar, Zarautsoy va Bitik Chashma 
devoriy naqshlari, ro‘zg‘or buyumlari, haykalchalar, saroy devorlarida- 
gi naqsh parchalari, Xonaqatepa va Xayrobodtepa haykaltaroshligi va 
qadimgi Ayritom frizi fotonusxalari joylashgan edi. Uchinchi boiim da 
hujjatlar, suratlar orqali zamonaviy davr tarixi namoyish qilingan.