Olkashunoslik

0 ‘zbekiston xalq amaliy sa n ’ati muzeyi.
0 ‘zbekiston xalq 
amaliy san’ati muzeyi 1937-yilda hunarmandlar ishlagan buyumlar 
ko‘rgazmasi asosida vujudga keldi. 1938-yili muzey uchun podsho 
amaldori Polovsevning XIX asr oxirida qurilgan sobiq qarorgohi bi- 
nosi ajmtildi Bu bino juda к о 'rkam b o iib , m e’moriy yodgorlik sifa­
tida ham qarash mumkin.
Muzey cksponatlari ko‘p marotaba Polsha, Hindiston, AQSH, 
Fransiya, Daniya, Shvetsiya, Belgiya va boshqa davlatlarda b o iib
o ig a n ko‘rgazmalarda namoyish etilgan. 1937-yili Parijda o ‘tkazilgan 
xalqaro ко rgazmalarda xonatlas va beqasam yaratuvchi ustalari ol- 
tin medalga sazovor boiganlar. Shu yili Parijda o‘tkazilgan Butun 
dunyo ko'rgazmasida kashtachilik namunalari ham oltin medalga sa­
zovor b o ig an . 1939-yili Nyu-Yorkdagi koigazm ada muzey eksponat­
lar. oliy mukofot sovrindori b o iib qaytgan.
Alisher Navoiy nomidagi adabiyot muzeyi.
Alisher Navoiy 
tugilgan kunining 500 yilligi munosabati bilan 1941 -yili Toshkentda 
Adabiyot muzeyi tashkil etildi.
Muzey zallarida o ‘zbek klassik adabiyoti namoyandalaiining asar- 
lari joylashgan. Mazkur zallarda o'zbek xalqining ulug' shoiri va mu- 
tafakkiri Alisher Navoiyning davri, havoti va ijodi, zamondoshlari fao- 
liyati yoritilgan. Ana shu zallarda faqat Navoiy va uning zamondoshlari
184

---

haqidagi ko‘rgazmalargina namoyish etilib qolmay, XV asrda 0 ‘rta 
Osiyo madaniyati va san’atining badiiy namunalari - kitobot, tasvi- 
riy san’at, xattotlik, naqqoshlik, musiqa va m e’morchilik asarlari ham 
ko‘rsatilgan.
3. M ustaqillik yillarida 0 ‘zbekistonda yangi tashkil
etilgan muzeylar va ulam ing faoliyati
Mustaqillik davrida muzey ishining takomillashuvi.
0 ‘zbekiston 
mustaqilJikka erishgandan so‘ng muzey va muzeyshunoslik ishiga dav­
lat siyosati darajasida e’tibor berila boshlandi. Prezident Farmoni, Va- 
zirlar Mahkamasining maxsus qarorlari, « 0 ‘zbekmuzey» tashkilotining 
ta ’sis etilishi, «Muzeylar to ‘g ‘risida»gi Qonunning qabul qilinishini 
alohida e’tirof etish kerak.
Jahon muzeyshunosligi tajribalarini qoilashga zarur shart-sharoitlar 
yaratish maqsadida 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 1998-yil 
12-yanvardagi Farmoni qabul qilindi Ushbu hujjat 0 ‘zbekistondagi 
muzeylar faoliyatida burilish nuqtasi boiib, ulaming tarixida yangi 
davr boshlanganini anglatadi.
Mustaqillik davrida muzeyshunoslik va muzey ishiga oid dastlabki 
maxsus hujjat 0 ‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan 
1994-yil 23-dekabrda qabul qilindi. Albatta, bu hujjat o ‘z davri uchim 
muhim ahamiyat kasb etdi. Unda respublika muzeylarining vazifalari, 
istiqbollari belgilab berildi.
Hujjatda 0 ‘zbekiston muzey boyliklari fondi to ‘g ‘risidagi Nizomni, 
muzeylarda saqlanayotgan tarixiy-madaniy boyliklami ro‘yxatga olish, 
jamlash va saqlash tartibi to ‘g ‘risida yo'riqnoma ishlab chiqish va tas- 
diqlatish ko‘zda tutildi,
0 ‘zbekiston Respubiikasidagi muzeylar ishining yagona tizimini 
vujudga keltirish, ular faoliyatini muvofiqlashtirish va uslubiy yordam 
ko‘rsatish uchun 0 ‘zbekiston Respublikasi Madaniyat vazirligining 
markaziy apparati taikibida uchta xodimdan iborat Muzey ishlari bosh 
boshqarmasini tuzish ko‘zda tutildi.
Hozirgi kunda tarixiy durdonalami asrab-avayJash, o'tmish osori 
atiqalarini, nodir qoiyozmalami ilmiy jihatdan o ‘rganish har taraflama 
tadqiq etilishiga jiddiy e’tibor berilmoqda. Xususan, 0 ‘zbekiston Res-
185

---

publikasi Prezidentining 1998-yil 12-yanvarda qabul qilingan «Muzey­
lar faoliyatini tubdan yaxshilash va takomillashtmsh to 'g ‘risida»gi Far- 
moni muzeylar maqomini yuksaltirishga qaratilgani bilan qimmatlidir.
Ushbu Farmonda 0 ‘zbekiston hududida qadimdan shakllangan 
muzeylar tizimini yanada takomillashtirish, ularni xalqning m a’naviy- 
axloqiy kamolotida tutgan o ‘mini vuksaltirish, muzey fbndlarida saq- 
lanib kelinayotgan xalqimizning boy tarixini, mustaqilligimiz odimla- 
rini aks ettiruvchi noyob, nodir eksponatlami avavlab-asrash lozimligi 
ta'kidlandi. Ularni o ‘rganish, boyitib borish, dunyoga olib chiqish va 
taig'ib etish, xalqimiz ongida milliy g‘urur va iftixor, istiqlol va Vatan- 
ga sadoqat tuyg'ulanni kuchaytirish y o iid a keng foydalanish lozimligi 
ko'rsatildi. Muzeylami zamon talablariga mos yuqori malakali muta- 
xassislar bilan ta’minlash, moddiy-texnika bazasini mustahkamlab, ja- 
hon muzeyshunosligining eng ilg‘or tajribalarini qoilash uchun zarur 
shart-sharoitlar yaratish lozimligi ta’kidlandi.
Farmonning birinchi bandida 0 ‘zbekiston Respubhkasi Mada­
niyat vazirligi va tegishli idoralarga mavjud barcha turdagi muzeylar 
faoliyatini muvofiqlashtirish, zarur ilmiy-uslubiy yordam ko‘rsatishni 
ta’minlash maqsadida « 0 ‘zbekmuzev» jam g‘armasi tashkil etilishi 
ko‘zda tutildi.