Oliy va o‘rta maxsus taʹlim vazirligi qo‘qon davlat pedagogika instituti

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati 
1.
 
Bulatov S.S. O‘zbek xalq amaliy bezak san’ati. -T.: Mehnat, 1991-. -384 b.
2.
 
Bulatov S.S. Yoshlarga hunar o‘rgatishning milliy - an’anaviy asoslari. 
(Metodik tavsiya). -T.: RUMM, 1993. - 20 b.
3.
 
Zohidova D.A. Hunarmandchilikka kirish / Metodik tavsiyanoma. –Toshkent, 
O‘MKXTRI, 2001. – 52 b. 
 
ТАЪЛИМДА СИФАТ НАЗОРАТИ 
 
Б.Қурбонов - 
Гулистон ДУ 
 
Таълим муассасаларида ўқув жараёнини ташкил этилиши ва олиб 
борилиши биринчи навбатда бошқарув механизмининг тўғри танланишига 
боғлиқдир. Бошқарувнинг бош вазифаларидан бири ўқув жараёнини ташкил 
этилиши ва унинг сифат назоратини олиб боришдан иборат. 
Ишга асосан таълим муассасасида ўқув жараёнини ташкил этиш ва 
унинг мақсад ва вазифаларини амалга оширишнинг асосий элементларини 
педагогик моҳиятини тушуниш, қўйилган мақсадга эришиш учун 
ўқитишнинг мақсади, ўқув мазмуни, ўқув воситалари, ўқитиш усуллари ва 
баҳолашнинг мониторингини олиб бориш асосида таълимнинг сифат 
назорати ташкил этилади. 
Таълим муассасаларида таълимнинг сифат назоратини олиб боришдан 
олдин ўқув жараёнини илмий асосда ташкил этишда ҳар бир раҳбар қуйидаги 
вазифаларни мазмун ва моҳиятини билиши ҳамда уларни бажарилишини 
сифат кўрсаткичи таҳлилини олиб бориши зарур. Булар қуйидагилар: 

Таълимнинг мақсадлари; 

Таълимнинг мазмуни; 

Таълимнинг ўқув воситаси; 

Таълимнинг усуллари; 
Таълимда баҳолаш – бу элементларнинг бажарилишини таъминлашда 
аниқ мақсадга йўналтирилган режалар тузиш ва уни бажарилиш 
мониторингини олиб бориш лозим. Ўқув жараёнини ташкил этишнинг 
мантиқий тузилмаси қуйидаги кўринишда бўлиши мумкин: 

---

122 
Таълимнинг 
мақсади 
Таълимнинг 
мазмуни 
Таълимнинг 
ўқув воситалари 
Таълимни 
усуллари 
Талим 
йўналишлари 
Таълимда 
баҳолаш 
 
Нима учун 
ўқитиш 
Нимани 
ўқитиш 
Нима билан 
ўқитиш 
Қандай 
ўқитиш 
Кимни ўқитиш 
керак 
Қандай 
бахолаш 
МОНИТОРИНГ 
Ўқув жараёнининг ташкилий мақсад вавазифаларидан келиб чиққан 
холда таълим масалаларида таълим мазмунини ва сифат назоратини олиб 
бориш учун ҳар бир педагок қандай ишларни амалга ошириш лозим:

Таълимда сифат тузилмаси

Таълимда сифат назоратини ташкил этиш

Таълим сифатини белгилови омиллар

Сифат назоратини олиб борувчилар 

Сифат назоратини олиб борувчиларни мақсад ва вазифалари

Сифатни баҳолаш мезонлари

Назорат мониторинги ва унинг юритилиши

Натижаларни баҳолаш ва қўшимча тадбирлар белгилаш 
Сифат – қўйилган мақсадга эришиш учун амалга ошириладиган 
ишларни назорати ва баҳолаш бўйича олинган натижаларни мониторинги.
Таълим муассасаларининг мониторинги моддий техник базаси ўқув-
услубий маълумоти, замонавий ўқув ва лабараториялари жихозлари, 
педагоглар малакасини ошириш, инглиз тилини ўрганиш, компьютер 
саводхонлигини ошириш, ўқитишнинг дидактик материаллари билан 
таъминлашдан асосий мақсад замонавий таълим бериш ва таълимни сифат 
даражасини оширишдир. 
Ўқув жиҳозлари, ўқув – услубий материаллар, ўқитишнинг дидактик 
материалларидан дарс жараёнида самарали фойдаланиш ва талабаларнинг 
назарий билим, кўникма ва малакаларининг шакллантириб боришда 
таълимни сифат назоратини ташкил этиш механизмларини таълим 
муассасаси сифат назорати бўлими томонидан ишлаб чиқилиши лозим ва 
Ўқув жараёни 

---

123 
доимий равишда унинг мониторингини олиб бориш зарур. Бунинг учун 
биринчи навбатда таълим сифатини белгиловчи омиллар аниқлаб олинади. 
Таълим сифатини белгиловчи омиллар: 

ДТС, наъмунавий ва ишчи ўқув дастурлар; 

Шахсий режалар ва унинг бажарилиши; 

Дарслик, ўқув ва услубий қўлланмалар, ўқув услубий мажмуалар, 
лаборатория ва амалий машғулотлар учун кўрсатмалар, мустақил ишлар учун 
топшириқлар, ОН, ЯН саволлари ва вариантлари (талаб даражасида 
тузилганлиги), хорижий адабиётлардан фойдаланиш, интернетдан олинган 
маълумотлар ва ҳоказолар; 

Ўқитишни 
техник 
воситалари, 
инновацион 
технологиялардан 
фойдаланиш; 

Лаборатория ва устахона жиҳозлари; 

Фанлар бўйича дидактик материаллар; 

Педагогик, малакавий ва ишлаб чиқариш амалиётлари; 
Таълим сифати назорати бўлими бошлиғи таълим сифатига тегишли 
вазифаларни бажарилиши ҳақида белгиланган муддатларда муассаса 
раҳбарига ҳисобот бериб боради. 
Университетда таълим сифати назоратини “таълим сифати назорат” 
бўлими ходимлар олиб боришади. Бу бўлим томонидан таълим сифатини 
назорат қилувчи комиссия тузилади. Комиссияга қуйидагилар аъзо бўлиши 
мумкин: факультет деканлари ва унинг мовинлари, кафедра мудирлари, ўқув 
услубий бўлим бошлиғи ва ҳоказолар. 
“Таълим 
сифати назорат” бўлими бошлиғи комиссия раиси 
ҳисобланади.