Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti ‘‘tabiatshunoslik’’ fakulteti

o’tildi. Masalan: 1- modda uchun (FEK) xujayralari uchun virusga karshi faolligi 24 soatdan keyin 40- 45mkgG’ml ni tashkil qilsa, boshka moddalar uchun esa viruslarga qarshi infektsion faollik 60-100mkgG’ml ni tashkil etdi. Keltirilgan natijlardan shu narsa ma’lum bo’lib turibdiki eng yo’kori viruslarga qarshi bo’lgan faollikni 7- modda nomoyon qilib u toki 50 mkgG’ml faollikni nomoyon qilishi shu bilan bir katorda (FEK) xujayralariga qarshi zaxarliligi atigi 350-400 mkgG’ml ni tashkil qilishi ko’rib o’tilgan [36].
Mavjud usimliklardagi birinchi o’rganilgan immunosupressor gossipol bo’ldi va bu boradagi tadqiqotlar buyrakni kuchirib utkazishda va surunkali glomerulonefrit va allergodermatoz kabi autoimmun kasalliklarini davolashda qullaniluvchi dori vositalarining yaratilishiga olib keldi.
Gossipol fiziologik ta’sir keng spektrining tushuntirilishi uning in vitro va in vivo sistemalarida interferon xosil bo’lishini indutsirlash (kuzgash) xususiyati, shuningdek ko’p sonli fermenlar tizimiga ingibirlovchi (to’xtatuvchi) ta’sir ko’rsatishi xisoblanadi. Ma’lumki Gossipol transport ATF azaga ta’sir ko’rsatadi, spermiomaxsus laktatdegidrogenaza-x faoligini bostiradi , malatdegidrogenaza va glyutation-transferazani [31], suktsinatdegidrogenazani, tsitoxro- moksidazani, suktsi-natoksidazani , katexol-o-metiltransferazani, oksireduktazani, NADF – bog’liq glutamatdegidrogenazani, DNK- polimerazani, adenillattsiklazani, tsiklik adenozin - 3,5 - monofosfat - difosfoesterazani inaktivatsiya qiladi, prostaglandinlar inaktivatsiyasi uchun javobgar NAD⁺ — bog’liq degidrogenazaning kuchli ingibitori xisoblanadi va progesteron sinteziga uxlatuvchi ta’sir ko’satadi .
Gossipolning biologik faollikka javobgar bo’lgan omillaridan biri, uning superoksid anionradikallarini generirlash xususiyati va xujayra hamda membranadagi ozod radikallar jarayoni darajasiga ta’sir qilishi xisoblanadi. Bundan tashkari, Gossipol - membranada faol modda bo’lib, asosan vodorod ionlari uchun o’tkazuvchanlikni indutsirlaydi (kuzgatadi). Biroq bunda membranalar boshqa bir - va ikki valentlik kationlarga mos ravishda H⁺ :Sa²⁺ :K⁺ : Na⁺: Mg²⁺ : Ba²⁺ = 1,0:0, 49:0, 33:0, 22:0, 11:0,10 lar bilan bir katorda sezilarli darajada o’tkazuvchan bo’lib qoladi.
Proton