Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi berdaq nomidagi qoraqalpoq davlat universiteti «Elektr energetika»

Kirish qiymati bo‘lib U_k kuchlanish hisoblansa, chiqish qiymati bo‘lib valni buralish  burchagi xizmat qiladi:

U_k= (3.75)

olish mumkin; bunda /dt – motor valining burchak tezligi. (3.75) tenglamadan
. (3.76)

U_k=const bo‘lgani uchun

U_kt . (3.77)

(t) ifoda integrallovchi zvenoning o‘tkinchi xarakteristika tenglamasi bo‘lib, u to‘g‘ri (7.2,b-rasm) chiziqdan iborat.

Integrallovchi zvenoga boshqa misol sifatida (7.2,b–rasm) R-C konturini ko‘rsatish mumkin. Bunda R va C nisbatlarini olishda kondensator qisqichlaridagi kuchlanish tushishi R qarshilikdagi kuchlanish tushishiga nisbatan ancha kam bo‘lishi shart va bu holda (3.6) tenglama:

U_k=iR; i=U_k/R (3.78)

ko‘rinishni oladi. Bundagi tok qiymatini (3.7) qo‘ysak:

dt

integrallovchi zvenoning uzatish funksiyasi:

W(r)= , (3.79)

ko‘rinishni oladi.

Kechikuvchi zveno. Kechikuvchi zveno deb, chiqishida kirish signalini hech buzmasdan, ammo bir muncha doimiy ( kechikish bilan xuddi o‘ziday qaytaradigan zvenoga aytiladi. Boshqacha so‘z bilan aytganda, chiqish signali kirish signalni ( vaqtga siljitib qaytaradi):

y(t)=x_k(t- ) (3.80)

Kechikuvchi zvenolarga misol sifatida bunkerdan taroziga yuk beradigan transporterni (7.3,a-rasm), gidravlik quvur uzatuv-chisini, uzun elektr liniyasini, kuchaytirish rejimida ishlaydigan releni, ulangandan bir necha vaqt keyin aylana boshlaydigan motorni ko‘rsatish mumkin. Bunkerdan tushayotgan yuk, B bunkerdan chiqib l masofani V lenta tezligi balan =l/ vaqt o‘tgandan so‘ng T taroziga etib kelishidan keyin o‘lchanadi. Bunda kirish x_k signali bunkerdan chiqadigan yukni og‘irligi bo‘lsa, chiqish u_ch signali o‘lchanish vaqtidagi yuk og‘irligi bo‘ladi. Ko‘riladigan hol uchun kechikish teoremasiga muvofiq

olinadi. YAna belgilash kirgizib,

olinadi.

Ko‘rilgan zvenolarni uzatish funksiyalarini yuqorida aytilgan ta’riflarga binoan: real differensiallovchi zveno uchun (3.66) ifodadan

; (3.81)



<sub>ч

к</sub>

7.3.-rasm. Kechikuvchi zveno (a) va uning o‘tkinchi

xarakteristikasi (b)

integrallovchi zveno uchun (3.74) ifodadan

; (3.82)

kechikuvchi zveno uchun

ifodadan (3.83)

olinadi.

Bu zvenolarning AFXlarini aniqlaymiz. Differensiallovchi zvenoning AFXni p=j ekanligini e’tiborga olib, (3.81) ifodadan

aniqlaymiz. Bunda (3.29) ifodani inobatga olib, ushbu tenglamani

(3.84)

topamiz. Bu esa markazi koordinatalar boshidan haqiqiy o‘q bo‘ylab k/2 masofasida joylashgan aylananing tenglamasidir.

7.3-rasm. Differensiallovchi zvenoning AFX, XCHX, MCHXlari

CHastota  noldan cheksizgacha 0 o‘zgarganda W(j) vektor =/2 burchakka buriladi (7.3,a-rasm). Haqiqiy va mavhum chastota xarakteristikalari esa:

tenglamalar asosida quriladi (3.11,b-rasm).

Integrallovchi zvenoning AFX ini r=j e’tiborga olib (3.82) ifodadan:

chiqaramiz. Bu esa mavhum o‘qning manfiy ishorali tomonida yotadigan to‘g‘ri chiziqni beradi (7.4, a-rasm). Bu degani tebranishlari har qanday chastotada ham kirish tebranishlaridan =-/2 burchakka orqada solishini anglatadi. Haqiqiy va mavhum chastotaviy xarakteristikalari:

R()=0; Q()= –k/

7.4-rasm. Integrallovchi zvenoning AFX, XCHX, MCHXlari

Kechikuvchi zvenoning AFX

tenglamaga binoan koordinatalar o‘qining boshida joylashgan k-ga teng radiusli aylanani (7.4,a-rasm) beradi. Haqiqiy va mavhum chastotaviy xarakteristikalari

tenglamalarga binoan, kosinusoidal va sinusoidal egriliklarini (7.5,b-rasm) beradi.

7.5-rasm. Kechikuvchi zvenoning AFX, HCHX, MCHX lari

7, 8-mashg‘ulot bo‘yicha xulosa.

1. 
   Diferensiallovchi, integraluvchi va kechikuvchi zvenolar bo‘yicha deyarli ma’lumot berildi
   
2. 
   Namunalar bilan tanishildi