Oliy va o’rta mahsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Gamil’ton marshrutlariga asoslangan usulda 
ham o’rin almashtirishlardan 
foydalaniladi. Ushbu usul quyidagi qadamlarni bajarish orqali amalga oshiriladi: 
1-qadam
: Dastlabki informatsiya bloklarga ajratiladi. Agar shifrlanuvchu 
informatsiya uzunligi blok uzunligiga karrali bo’lmasa, oxirgi blokdagi bo’sh 
o’rinlarga mahsus xizmatchi simvollar – to’ldiriluvchilar joylashtiriladi. Masalan, 
* 
simvoli. 
2-qadam
: Blok simvollari yordamida jadval to’ldiriladi va bu jadvalda simvolning 
tartib raqami uchun ma’lum bir joy ajratiladi.
3-qadam
: Jadvaldagi simvollarni o’qish marshrutlarning biri bo’yicha amalga 
oshiriladi. Marshrutlar sonining oshishi shifr kriptoturg’unligini oshiradi. 
Marshrutlar ketma-ket tanlanadi yoki ularning navbatlanishi kalit yordamida 
beriladi.
4-qadam
: Simvollarning shifrlangan ketma-ketligi belgilangan 
L
uzunlikdagi 
bloklarga ajratiladi. 
L
kattalik birinchi qadamda dastlabki informatsiya 
bo’linadigan bloklar uzunligidan farqlanishi mumkin
Ma’lumotlarni rasshifrovka qilish
esa teskari tartibda amalga oshiriladi.
 
Kalitga mos xolda marshrut tanlanadi va bu marshrutga binoan jadval to’ldiriladi. 
Jadvaldan simvollar element nomerlari kelishi tartibida o’qiladi. 
Misol: 

---

14 
Dastlabki matn 
Т
0
= 
<ЎРИН АЛМАШТИРИШ USULИ> 
ni shifrlash 
tilan etilsin.
 
Kalit va shifrlangan bloklar uzunligi mos xolda quyidagilarga teng:
К = <2,1,1> L = 4 
Shifrlash uchun mahsus jadval va ikkita marshrutdan foydalaniladi. Berilgan 
shartlar uchun matritsalari to’ldirilgan marshrutlar grafik ko’rinishda ifodalanadi.
Amaliyotda o’rin almashtirish usulini amalga oshiruvchi mahsus shifrlovchi va 
deshifrlovchi apparat vositalar ishlatiladi.
O’rin almashtirish usullarining amalga oshirishi sodda bo’lsada, ular ikkita 
jiddiy kamchiliklarga ega. Birinchidan, bunday shifrlashni statistic usullar 
yordamida fosh qilish mumkin. Ikkinchidan, agar dastlabki matn uzunligi
К
simvollardan tashkil topgan bloklarga ajratilsa, shirfni fosh qilish uchun shifrlash 
tizimiga bittasidan boshqa barcha simvollari bir xil bo’lgan matn 
informatsiyasining