Оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Belbogʻ va qoʻldan ushlab, orqadan oshirib uloqtirish 
 
Dastlabki  holat.  Hujum  qiluvchi  oʻng  qoʻlini  raqibning  oʻng  yelkasidan 
oʻtkazib belbogʻidan, chap qoʻli bilan oʻng yengini tirsakdan ushlaydi. 
Hujum qiluvchi keskin egilib va chapga burilib, raqibni oʻz ustiga oʻngaradi 
va uni orqasi bilan chap oyogʻi yoniga tashlaydi. 
Usulni oʻrganishga raqibni oʻng qoʻli bilan ushlab, uning orqasi bilan gilamga 
tushishni sekinlatib, ehtiyot qilish kerak. 
Belbogʻni turlicha ushlab orqadan oshirib uloqtirish. 
Dastlabki  holat.  Ikkala  kurashchi  oʻng  turish  holatida.  Hujum  qiluvchi  oʻng 
qoʻlini  raqibning  chap  qoʻli  tagidan  oʻtkazib,  belbogʻini  orqa  tomonidan,  chap 
qoʻli bilan belbogʻini old tomonidan ushlaydi. 
Ushlash bilan bir vaqtda hujum qiluvchi qoʻllari bilan raqibini oʻziga tortib, 
uni tana ogʻirligini oyoq uchlariga tushirishga majbur qiladi. Soʻngra ung oyogʻida 
chapga  toʻliq  aylanib,  oʻng  oyogʻini  raqibni  oʻng  oyogʻining  uchiga  qoʻyida  va 
oʻng  biqini  bilan  raqibni  oʻng  biqiniga  ichkaridan  yuqoriga-orqaga  tortadi.  Ayni 
shu vaqtda, oldinga keskin bukilib, raqibni oʻzining ustiga oʻngaradi va orqasidan 
oshirib, chap oyogʻi yoniga tashlaydi. 
Usulni bajarishda raqibning belbogʻidan chap qoʻl bilan ushlab ehtiyot qilish 
kerak. Himoya va javob usullar yuqorida bayon qilingandek. 
E. Ushlab olib uloqtirishlar. 
Ushlash  kurashda  usul  elementi  oyoq  harakati  boʻlib,  uni  bajarishda 
kurashuvchi raqib tanasidan biror qismini oyogʻi bilan chapga-yuqoriga itaradi. Bu 
son va boldirning old qismi bilan bajarilsa, oyoq tizzadan boʻlishi kerak. 
Agarda  usul  sonning  orqa  qismi  bilan  bajarilsa,  oyoq  tizzadan  bukilmay, 
toʻgʻri holatda boʻladi va raqib sonning yuqori qismi old tomondan turtiladi. Buni 
turlicha ushlashlar bilan  
Bogʻini  orqa  tomondan,  chap  qoʻli  bilan  esa  belbogʻni  chap  biqindan 
ushlaydi. Raqib ikkala qoʻli bilan hujum qiluvchining belbogʻidan ushlaydi. 
Hujum  qiluvchi  oʻngga  keskin  burilib,  qoʻllari  bilan  raqibni  burilish 
yunalishida tortadi va uni tanasining ogʻirligini chap oyogʻiga tushirishga majbur 
qiladi. Chap oyogʻi bilan uning chap oyogʻini oldindan oʻrab, oʻng oyogʻi yoniga 
orqasi  bilan  tashlaydi.  Raqibni  belbogʻidan  oʻng  qoʻli  bilan  ushlab,  ehtiyot  qilish 
zarur. Himoya va javob usullari oldingildari bilan bir xil. 
Bosh va qoʻlni old tomondan ushlash. 
Dastlabki holat. Kurashchilar oʻng turish holatida. Hujum qiluvchi chap qoʻli 
bilan raqibinig oʻng yengini tirsagidan, oʻng qoʻli bilan esa – toʻn yoqasining chap 
tomonidan ushlaydi. 
Hujum  qiluvchi  oʻngga  burilayotib,  qoʻllari  bilan  raqibni  oʻng  oyogʻi 
yoʻnalishida tortadi va shu yoʻl bilan uni oʻz tanasining ogʻirligini oʻng oyogʻiga 
tushirishga  majbur  qiladi.  Harakatni  shu  yoʻnalishda  davom  ettirib,  raqibni 

---

332 
muvozanatdan  chiqaradi.  Shu vaqtda  oʻng  qoʻli  bilan  raqibning  boshi hamda  uni 
orqasi bilan chap oyogʻi yoniga tashlaydi. Raqibni kiyimining oʻng yengidan chap 
qoʻli bilan ushlab, ehtiyot qilish lozim.  
Himoya va javob usullar yuqorida bayon qilinganlar bilan bir xil. 
Yon tomondan va belbogʻdan ushlash. 
Dastlabki  holat.  Kurashchilar  chap  turish  holatida.  Hujum  qiluvchi  oʻng 
yelkasidan  oʻtkazib,  raqib  belbogʻini  orqa  tomondan,  chap  qoʻli  bilan  esa  oʻng 
biqinidan ushlab uloktirish;  
1)  himoya  ishlayotib,  uni  orqadan  chalish  bilan  kuchaytirish  va  hujum 
qiluvchini orqasi bilan uloqtirish; 
2)  hujum  qiluvchi  chap  oyogʻini  usulni  amalga  oshirish  uchun 
tayyorlayotganda  raqib  chap  oyogʻini  oladi  va  uni  hujum  qilayotganning  chap 
oyogʻi oldiga qoʻyib, oldindan chaladi; 
3) hujum qiluvchini oldingi belbogʻ usulini oʻtkazish uchun ikkala qoʻl bilan 
ushlash. 
Oldindan ushlab uloqtirish. 
Bir xil xolatdagi oyoq bilan tashqaridan ushlab uloqtirish. 
Dastlabki holat. Ikkala kurashchi oʻng turish holatida boʻlib, ular oʻng qoʻllari 
bilan  bir-birilarining  toʻni  yoqasini  orqa  tomondan,  chap  qoʻllari  bilan 
belbogʻlarining oʻng biqinidan ushlaydilar. 
Hujum qiluvchi raqibni oʻzidan itarib, gavdasining ogʻirligini orqasida turgan 
chap oyogʻiga tushirishga majbur qiladi va shu vaqtda chap oyogʻi bilan oldinga 
kichik  qadam  tashlab,  uni  raqibning  oʻng  oyogʻi  bilan  parallel  holatda  qoʻyadi. 
Tizzasidan bukilgan oʻng oyoqni chapga-oldinga-yuqoriga koʻtarib, oyoqni kuchli 
siltash bilan raqibni egib ushlaydi. Shundan soʻng gavdasini oldinga-chapga egib, 
qoʻllari  bilan  chapga-oldinga  intiladi  va  raqibni  orqasi  bilan  uloqtiradi.  Raqibni 
chap qoʻl bilan belbogʻidan ushlab, ehtiyot qilish kerak. 
Himoya. 
A) oʻng oyoqni orqaga qoʻyish; 
B)  hujum  qiluvchi  oʻng  oyogʻini  oldinga  chiqarganda  uni  oʻng  qoʻl  bilan 
chapga tortish; 
V)  hujum  qiluvchi  bukilgan  tizzasi  bilan  oʻng  oyoqni  ushlab  olganda  oʻng 
oyoqni oldinga-chapga koʻtarish va uni boʻshatib, barqaror holatni egallash.  
Javob usullari. 
1) chap oyoqni orqadan chalish; 
2)  hujum  qiluvchi  oʻng  oyogʻini  ushlash  uchun  olib  kelayotganda  undan 
chaqqonlik  bilan  qutulish  va  shu  usul  vositasida  uning  oʻzini  orqasi  bilan 
uloqtirish.