Оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Kurash turlarida aldovchi va sohta harakatlarga oʻrgatish texnikasi, 
taktikasi va usuliyoti 
 
Trenerning tushuntirishlari. Aldash – oʻzi uchun qulay pozitsiya yoki tomonni 
aniqlash maqsadidia oʻz raqibida himoya reaktsiyasini uygʻotish va usulni qoʻllash 

---

321 
uchun undan foydalanishga qaratilgan harakatlardir.  
Sportda  aldashni  fint  deb  atash  qabul  qilingan.  Aldash,  ya’ni  fintlar  juda 
xilma-xil  va  individuallardir.  Ular  bir  yoki  ikki  qoʻl  bilan,  gavda,  oyoq  va  hatto 
yon tomonga qarash bilan bajarilishi mumkin. 
Xususiy  vazifa:  kurashchini  aldash  va  sohta  harakatlarga  oʻrgatish.  Trener 
mashgʻulot  boshlanishidan  oldin  kurashchilarni  oraliq  masofani  oʻzoq  masofada 
ancha keng qilib olib, ikki sherenkaga saflaydi. Soʻngra biror oʻquvchi bilan birga 
qoʻl, oyoq, gavda bilan turli xildagi aldash harakatlarini koʻrsatadi. Shugʻullanuv-
chilar e’tiborini turli tomonlarga aldashning ifodaligiga qaratadi, sohta ushlashlar 
qiladi,  shundan  keyin  asosiy  ushlashni  bajaradi  va  raqibini  muvozana-tdan 
chiqaradi. 
1-topshiriq.  Oʻzoq  masofada,  soʻngra  oʻrtacha  maso-fada  siljish,  qoʻli  va 
gavdasi bilan aldash harakat-larini bajarish, qulay paytni poylab, sherigini istalgan 
usul bilan ushlab olish va uni muvozanatdan chiqarish. 
Sherigini ushlash va uni oʻziga orqasi bilan aylantirib olishga ruxsat beriladi. 
3 daqiqa shugʻullaniladi. 
Metodik koʻrsatmalar. 
Sherigi  yiqilayotganda-kiyimdan  tutib  qolib  ehtiyotlash.  Hujum,  himoya  va 
qarshi hujum harakatlari qoʻllaniladi. Ular xilma-xil tayyorlovchi harakatlar: hiyla 
ishlatish usullari, turli xilda siljish, ushlash, muvozanatdan chiqarish, sohta usul va 
aldashlar  bilan,  istalgan  harakatlar  qilishga  majbur  etish  va  ayrim  usullarni 
qoʻllashga  urinib  koʻrish,  chalgʻitish,  xavf  solishlar,  silkitish,  soxta 
himoyalanishlarning  immitatsiyasi,  oraliqdagi  masofalar  va  qoʻqqisidan  oʻzini 
chetga olib qochish, yolgʻondakam boʻshashish va hokazolar.