Оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Oʻqitish uslublari.
 
Oʻqitish  uslubi  -  bu  oʻqituvchi  shugullanuvchilarga  zarur  koʻnikma  va 
malakalarni oʻrgatishdaga afzalroq vositadir. 
Oʻqitish uslubining 3 ta asosiy turi ma’lum: soʻz uslubi, koʻrgazmalilik va 
amalda qoʻllash uslubi. 
Soʻz uslubi  - bu tushintirish, koʻrsatish, suhbat, tanbeh, jamoa berishlar va 
mashklar davomiyligini sanashlar demakdir. 
-  Koʻrgazmalilik  metodi  -  boʻ  mashqni  aynan  bajarib  koʻrsatish,  oʻquv 
qoʻllanma  va  koʻrgazmali  kurollardan  foydalanish,  oʻquv  filmlaridan  foydalanib  dars 

---

308 
oʻtish demakdir. Amalda bajarish metodi - bu mashklarni amalda bajarish, oʻyinlar 
va  musobaqalashuvlar  demakdir.  Mashqlar  bajarish  uslubi  koʻp  qirrali 
takrorlashlar  natijasida  ba’zi  elementlarni  oʻzlashtirish  va  toʻliq  oʻrgatishga 
qaratilgan. 
-  Oʻyin  uslubi  -  darsning  qiziqarli  boʻlishi  shugʻullanuvchi  mashq 
bajarayotganida  uyushqokligini  oshirish  va  charchashni  oldini  olishga 
yordamlashadi, 
- Musobaqa uslubi - bu "kim uzoqroq sirgʻanadi", "kim tez suzadi" va "kim 
uzoqroqqa 
suzadi" 
degan 
bellashuvlar 
orqali 
mashklar 
elementlarini 
oʻzlashtiradilar. 
Suzishga  oʻrgatish  jarayonida  qoʻllaniladigan  barcha  mashqpar  bir  tizim 
boʻlimlarida  mujassamlashadi.  Ya’ni  bundan  avval  oʻrganilayotgan  suzish  usuli 
koʻrsatib  beriladi  va  tahlil  qilinadi  (toʻli^roq  tushuncha  bershtadi),  uni  tashkil 
etadigan  elementlarga  ajratiladi  (oyoq  -  qoʻl  harakatlariga  nafas  olishni 
moslashtirish) asta -sekinlik bilan shugʻullanuvchi suzishning toʻligʻicha oʻrganish 
uslubini  oʻzlashtirib  boradi.  Suzishga  oʻrgatishning  umumiy  tizimi  quyidagi 
bosqichlardan  tashkil  topgan:  oʻrganiladigan  suzish  uslubi  va  uning  elementlarini 
namoyish  qilish  (tana  xolati,  nafas  olishharakatlari  va  qoʻl  -  oyoq  harakat  shakli 
bilan nafas olishning bogʻlikligi). 
Yuqoridagi  metodlar  texnikasi  va  uning  elementlari  nazriy  (tushintirish) 
jixatidan kuyidagilarga asoslangan. 
- Usullarni bajarib koʻrish (oʻrganilayotgan usulda suzishni bajarish). 
- 
Quruklikda 
harakatlar 
shakli 
bilan 
amaliy 
tanishuv. 
Suvda 
harakatlanishning  alohida  mazmuni  va  usullar  elementlarini  oʻzlashtirish. 
Toʻligʻicha  suzish  usulini  bajarish.  Suzish  usullari  texnikasi  va  uning-
elementlarini. 
I  Dars  -  suzish  boʻyicha  mashgʻulotlarni  tashkil  etishning  asosiy  shakli.  U 
aniq yoʻnalishda bir tizimga ega va u 3 qismdan iborat: 1) tayyorlov, 2) asosiy va 
3) yakuniy qismlar. 
Darsning tayyorlov qismi (20 daq) 
Shugullanuvchilarni  jamlashda  dars  vazifasi  va  mazmunini  tushuntirishda, 
dars  mavzusi  boʻyicha  qisqacha  nazariy  suhbat  yangi  materialni  koʻrsatish  va 
tushintirish,  quruklikda  umumiy  rivojlantiruvchi  mashqlarni  bajarish  va  suvda 
tayyorlov mashklarini bajarishlar darsning tayyorlov qismidan oʻrin oladi. 
II Darsning asosiy qismi (35-45 daq) 
Oʻtilgan  materialni  qisqa  takrorlash  va  yanga  mavzu  materiallarini 
oʻrgatishni avvalgilarni takomillashtirishni oʻz ichiga oladi.  Bu qismning soʻnggi 
3/1 qismida turli harakatli oʻyinlar va estafetalar oʻtiladi. 
III Darsning yakuniy qismi (10 daq) 
Jismoniy  va  aqliy  yuklamalarni  tushuntirish,  oʻtilgan  mavzuni  ya’ni 
materialning mazmuni takrorlash, mustaqil suzish, suvdan chiqishni toʻgʻri tashkil 
qilishdan,  qayta  saflanish,  tekshiruv,  darsning  yakunini  oʻtkazishdan  va 
basseyndan  chiqishni  tashkil  qilishdan  iborat.  Har  bir  oʻqituvchi  reja-konspekt 
tuzadi.