Оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Maydonni belgilash. 
Agarda maydoni belgilash uchun ko‘p vaqt talab qilinadigan bo‘lsa unda 

---

167 
buni o‘yinni boshlanishiga qadar bajarilishi kerak. Belgilash murakkab bo‘lmasa 
unda o‘yinni mazmunini gapirib berish bilan bir vaqtda yoki uni boshlanishdan 
oldin bajarish mumkin, gapirib berish vaqtida faqatgina belgilangan chegarasini 
ko‘rsatish mumkin. Tez-tez takrorlanadigan o‘yin uchun maydonchani doimo 
bo‘lib turadigan belgi chizish mumkin. 
O‘yin uchun ajratilgan belgilar ravshan chizilgan bo‘lishi shart, o‘yinga 
berilib ketgan, bolalar uchun, ular orqasidan o‘ngʻaygina kuzatish imkoniyatiga 
ega bo‘linadi. O‘yin uchun chizilgan chiziq to‘siqdan, devordan yoki boshqa 
buyumlardan 3 m dan yaqin bo‘lmasligi kerak, bo‘lmasa bolalar shikastlanishlari 
mumkin. Bu eng avvalo yugurib o‘tish bilan o‘ynaladigan o‘yinlarda juda 
muhimdir, chunki bunda juda-juda katta guruh o‘yin qatnashchilari birvaqtni 
o‘zida “uylar” chegarasidan yugurib o‘tadilar. 
O‘yinni dastlabki tahlili 
Rahbar o‘yinni bolalar yoshiga mo‘ljallab o‘yinni barcha jaryonini dastlab 
o‘ylab va ko‘ra bilishi shart, chunki uni qanday mamentlarda ortiq qiziqib ketishi, 
o‘ynovchilarning nojo‘ya bilan qilgan xulqlari, ularni qizikishlarini pasayib 
ketishlarini kelib chiqarishi mumkin, bunday yoqmaydigan xolatlarni oldini olish 
uchun, avvaldan o‘ylab ko‘rish kerak. 
Bolalarni yaxshi ko‘radigan rahbar o‘ynovchilar o‘rtasidan kimni kapitan, 
birinchi o‘yinboshini, qamroq uyushgan bolalarga qanday rolni berishni, bo‘sh va 
passiv o‘yinchilarni qanday qilib o‘yinga jalb qilishni oldindan o‘ylab ko‘rishi 
shart. 
Ayrim o‘yinchilarni o‘tkazish uchun u oldindan o‘yin qatnashchilaridan 
yordamchilarni belgilab qo‘yadi, ularni vazifasini aniqlaydi va agarda kerak bo‘lsa 
ularga tayyorlanish uchun imkoniyat beradi (masalan, joylarda o‘tkaziladigan 
o‘yinlarda). Yordamchilar oldindan o‘yin qoidalari va uni o‘tkazish joylari bilan 
tanishadilar. 
Eng muhimi, jamoada jamoaga qiziqish uyugʻotish, o‘zlarini shaxsiy 
qobiliyatlarini namoyon qilishga, o‘yinda o‘rtoqlarini yurish-turish qoidalarini 
yaxshi o‘zlashtirib olishi tashkilotchilik qobiliyatlarining singdirish, bolalar ijodini 
rivojlantirishga, o‘yin jarayonidagi vaziyatni to‘gʻri bo‘lishiga va baxolashga 
yordam beradi.