Оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

O‘yinchilarni tashkil etish, o‘yinchilarni joylashtirish va o‘yinni 
tushuntirishda rahbarni joyi 
O‘yinni tushuntirishdan oldin, o‘yin qatnashchilarini shunday qo‘yish 
kerakki, chunki ular rahbarni yaxshi ko‘rishlari va uni so‘zlab berishini eshtishlari 
kerak. Eng yaxshisi o‘ynovchilarni dastlabki xolatga turgʻizishlari kerakki, chunki 
shu xolatdan ular
 
o‘yinni boshlaydilar. 
Agarda o‘yini boshlash uchun o‘yin qatnashchilari doirada tursalar, rahbar 
o‘yinni tushintirish uchun o‘ynovchilar orasida turadi. Ko‘p sonli o‘ynovchilar 
qatnashadigan ommaviy o‘yinlarda u 1-2 qadam tashlab doira o‘rtasida turadi. 
Doira markazida turish mumkin emas, chunki yarim o‘ynovchilar rahbar orqasida 
turib qoladilar. Agarda o‘ynovchilar ikki jamoaga bo‘lingan bo‘linib va biri 
ikkinchisiga katta masofada qarama-qarshi saftortib turgan bo‘lsa (“Oq terakmi, 
ko‘k terak”, “Nomerlarni chaqirish”, “Ikki qo‘lda to‘p uzatish”), bularga 

---

168 
tushintirish uchun jamoalarni yaqinlashtirish kerak, so‘ngra ularni “uylar” 
chegarasigachan olib boriladi. Rahbar bunday xolatda, o‘yinni tushintirish paytida, 
o‘ynovchilarni orasida maydonchani o‘rtasida yon tomondagi chegarasida turadi u 
gox u jamoaga, gox bu jamoaga murojat qiladi. Agar o‘yin sochilib harakat bilan 
bajarilsa (“Quvlashmachoq”), unda o‘ynovchilarni safga turgʻizadai, ular kam 
bo‘lsa yoki o‘zlari oldida guruhlarga bo‘ladi, chunki ularni barchasi rahbarni 
yaxshi ko‘rishlari va eshitishlari kerak. 
O‘yinni tushintirish vaqtida bolalarni yuzini quyoshga qaratib yoki oynaga 
qaratib qo‘ymaslik kerak (ular rahbarni yomon ko‘rishlari mumkin). Rahbar eng 
ko‘rinarli joyda barcha o‘yin qatnashchilarini ko‘rish va ularni xulq-atvorini 
nazorat qilish uchun ko‘rinarli joyda yon tomonida yoki yorugʻlikka yuzi bilan 
turishi kerak.