Оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

 
Oyoq chalish bilan uloqtirish 
Oyoq chalish – koʻpgina usullarning muhim elementi hujum qiluvchining 
oyogʻini raqibning bir oyogʻini raqibning bir yoki ikki oyogʻi tagiga faol xarakat 
bilan olib borishda bajariladi. Shundan soʻng, raqib qoʻyilgan oyoqdan yiqiladi. 
Oyoq chalishni amalga oshirishda oyoqni raqibning oyogʻi oyoqlariga oldindan va 
orqadan qoʻyishni farq qilish kerak. Oyoqni raqibning oʻng yoki chap holatda 
turishiga qarab raqib oyogʻiga yon tomondan, boldirning yon qismiga qoʻyish 
mumkin. 
Oyoq chalish usulida chalish uchun qoʻyilgan oyoqqa qarshi tomonga qoʻl va 
gavda harakatlantirilib, raqib siltab koʻtarish hisobiga uloqtiriladi. 
Oyoq chalish usulini bajarishda eng qulay vaziyat va harakat shartlari 
quyidagilardan iborat. Raqib oldinga qoʻyilgan oyogʻiga tayanib turib hujum 
qilayotgan sportchini tortadi. Tayanch oyoqni chalish kerak: raqib gavdasining 
ogʻirligini bir oyogʻiga oʻtkazadi – shu oyoqni chalish kerak. Raqib siljib yurib, 
oyoqlarini chalishtiradi – oldinda turgan oyoq yoki har ikki oyoq chalinadi. 
Raqib oyoqlarini kerib tik turibdi – oyoqlaridan biri chalinadi. 
Chalishning himoya harakatlari turlicha boʻlishi mumkin. 
Masofadan chiqish bilan raqib qoʻllarini urib, ushlashdan qutulish: 
- raqibni orqaga yoki yon tomonga engashtirish; 
- raqibini oʻziga tortish va uni muvozanatdan chiqarish; 
- oyogʻini oʻz vaqtida olib qochish yoki raqib gavdasiga tayanib, oyogʻini yon 
tomonga olish; 
- oyoqni tizzalardan bukib, orqaga qayishgan holat va boshqalar. 
 
Ikki oyoqni orqaga chalish texnikasi 
Dastlabki holat. Ikkala kurashchi oʻng stoykada. Hujum qiluvchi oʻng qoʻli 
bilan sherigining toʻnini yoqasidan ushlab oladi. 
Hujum qiluvchi sherigining gavda ogʻirligini oʻng oyoqqa oʻtkazishga majbur 
etish uchun uni oʻziga, chapga tortadi va shundan keyin oʻng oyogʻi bilan ikkala 

---

323 
oyogʻini chaladi va uni orqasiga yiqitadi. 
Bu usulni oʻrganishda hujumchi sherigini chap qoʻl yengidan ushlash bilan 
ehtiyot qiladi. 
Himoya:
A) qoʻllari bilan hujum qiluvchining oʻng yoniga tiralish; 
B) oʻng oyogʻini orqaga-oʻngga qoʻyish; 
V) hujum qiluvchi orqadan chalish uchun oʻng oyogʻini koʻtargan vaqtda uni 
oʻng oyogʻi turgan yoʻnalishda oʻzidan chapga tortish; 
G) hujum qiluvchi orqadan chalish uchun oyogʻini orqaga qoʻyib ulgursa, 
uning oyogʻidan hatlab oʻtish. 
Qarshi usullar: 
A) yiqilish vaqtida chap oyogʻini mumkin qadar koʻproq chapga-orqaga olib 
borish va chap tizzasini hujum qiluvchining chap oyogʻiga yaqinroq qoʻyish, oʻng 
oyogʻini esa oldindan chalishga qoʻyish va hujum qiluvchining oldinga tortish 
hamda orqasiga yiqitish; 
B) uni ushlab olish.