Oliv va o rta maxsus ta’lim vazirligi umumiy pedagogika

5. Pedagogik texnika
Hozirgi zamon pedagogika fani o‘qituvchining pedagogik
mahorat tizimida pedagogik texnikaning ro‘li beqiyos deb biladi.
Chunki u o‘qituvchiga o‘z gavdasini tuta bilish (mimika,
pontamimika) his-tuyg‘ularini (emotsiyasini) boshqara olish,
ishtiyoq, qobiliyatlar, nutq texnikasini egallash va ulami o‘quv
faoliyatida, o‘qishdan tashqari ishlar jarayonida qo‘llash yo‘llarini
tushuntiradi.
0 ‘qituvchining pedagogik texnikasi tizimida mimik, pantomimik ifodalar ham muhim o‘rin tutadi. Pedagogning mimik va
pantomimik ifodasi, o‘qituvchining imo-ishorasida, ma’noli
qarashlarida, rag'batlantiruvchi yoki istehzoli tabassumida
namoyon bo'ladi vaular 0‘qituvchi, tarbiyachining pedagogik ta’sir
453
ko‘rsatishida, o‘quvchi mashg1 ulotlarini samatali va mazmunli
o‘tishi uchun puxta zamin yaratib beradi.
Mimika bu - o‘z fikrlari, kayfiyati,holati, hissiyotini yuz
muskullarining harakati bilan bayon qilish san’atidir. Ba’zan
yuzning va nigohning ifodasi o‘quvchilarga katta ta’sir ko‘rsatadi.
Mimik harakatlar, ifodalar ma’lumotlaming hissiy ahamiyatini
kuchaytirib, ularni chuqur o‘zlashtirish imkonini beradi.
0 ‘quvchilar o‘qituvchiga qarab uning kayfiyatini, munosabatini “
o‘qib” oladilar. Shuning uchun uydagi ba’zi noxushliklar o‘quvchi
mashg‘ulot!ariga o‘z ta’sirini ko‘rsatmasligi kerak. Yuz itodasida,
mimik belgilarida faqat dars mashg‘ulotlariga o‘z ta’sirini
ko‘rsatmasligi kerak. Yuz ifodasida, mimik belgilarga faqat dars
mashg‘ulotlariga xos bo‘lgan, o‘quvchi tarbiya topshiriqlarini
yechishga yordam bera oladigan ko'rmishlami ifodalashi lozim.
Yuz ifodasi, nutq, munosabat xarakteriga mos boiishi kerak.U
ishonch, ma’qullash, ta’qiqlash, norozilik, quvonch, faxrlanish,
qiziquvchanlik, befarqlik, ikkilanish kabi xususiyatlami ifodalashi
mumkin. Mimik ifodaning asosiy detali sifatida qosh, ko4z, yuz
ko‘rinishi ishtirok etadi. Ko‘z, qosh, yuz o‘quvchilar javobidan
qoniqish, xursand bo‘lish, faxrlanish yoki e’tirof, norozilik,
qoniqmaslik, hafa bo‘lish va boshqa belgilami ifodalasa o‘qituvchilar diqqatini bo‘lmasdan, boshqalarga halaqit bermasdan
o‘quvchi-tarbiya ishlarini olib borishga yordam beradi. Shuni ham
alohida qayd qilib o‘tish joizki, mimik ifodalar namoyish
qilinayotgan paytda o'qituvchining nigohi o‘quvchilarga, yoki
ayrim o‘quvchiga qaratilgan bo‘lishi zarur. Doskaga, eshikka,
derazaga, ko‘rgazma qurollarga yoki devorga nigoh tashlab mimik
ifodalarni namoyish qilishdan qochish lozim.