Oliv va o rta maxsus ta’lim vazirligi umumiy pedagogika

Nazorat - tashxis funksiyasi. Nazorat boshqaruv jarayonida
amalga oshiriladigan barcha fimksiyalar bilan bog‘liq bo‘ladi.
Pedagogik tizimni boshqarish jarayonida ko‘zlangan yo‘nalishdan
ma’lum bir ma’noda og‘ishlar ham vujudga kelishi mumkin. Aynan
shunday vaziyatlarda yo‘l qo‘yilayotgan xatolaming sababini o‘z
vaqtida aniqlash va tuzatish usullarini belgilashda nazoratning o‘mi
muhim.
Tartibga solish-muvofiqlashtirish funksiyasi pedagogik tizimning hoiatini zaruriy, belgilangan darajada ushlab turish, uni yangi
481
sifat darajasiga ko‘tarish va pedagogik jarayonda yo‘1 qo‘yilayotgan xatolami tuzatish hamda ishtirokchilarning xatti-harakatlarini
tartibga solish uchun xizmat qiladi. Mazkur funksiya yordamida
pedagogik tizim subyektlarning faoliyati o‘zaro muvofiqlashtiriladi. Q‘z navbatida muvofiqlashtirish pedagogik tizimning harakat
yo‘nalishi bilan birga barcha bo‘g‘inlaming o‘zaro uyg‘unlashuvida yuqori darajadagi tezkorlikni talab etadi. Maktab rahbari
boshqaruvda pedagogik jamoaning ilmiy-pedagogik faoliyati
maqsadlarini aniqlaydi va shakllantiradi, rejalashtiradi, rag‘batlantirish vositalari va usullarini belgilaydi, shu jarayonlarni nazorat
qilib boradi. Jumladan yosh pedagogning o‘zi tanlagan kasbiga
mehr qo'yishi, o‘qituvchilik kasbining sirlarini mukammal o‘rganishi va unda o‘z kelajagiga nisbatan ishonch tuyg‘ulari rivojlanishida ham maktab direktori katta ta'sir kuchiga ega shaxs hisoblanadi. Maktab direktori yosh o‘qituvchilaming darslarini kuzatishi, tahlil qilishi, zaruriy ko‘rsatmalar berishi zarur.
Darslarni taxminan quyidagisha tahlil qilish mumkin:
- dars haqida umumiy ma’lumot: sinf, fen, mavzu, o‘qituvchi
ma’lumoti va ish faoliyati;
- darsning maqsad va vazifalari, tuzilishi, darsni rejalashtirilishi, vaqtdan foydalanish, sinfning sanitariya-gigiyena sharoiti;
- darsning mazmuni, berilayotgan materialning dasturga mosligi, ilmiyligi, bolalar yoshiga muvofiqligi, hayot bilan bog‘ liqligi,
yangi pedagogik va axborot texnologiyalaridan foydalanish tartibi,
mavzu mazmunining tarbiyaviy xarakteri;
- dars o‘tish usuli, yangi dars materialining o‘tgan mavzuga
qanday bog‘lanishi, takrorlash va bolalar bilimini baholash, ko‘rsatmali materiallardan foydalanish, o‘quvchilaming mustaqil
ishlari, uy vazifasining berilishi;
- o‘quvchilaming darsdagi diqqati, qiziqishi, faolligi, ishtiyoqi, intizomi;
- o‘quvchining xulqi, o‘qituvchining o‘quvchilar bilan muomalasi, sinfhi boshqara olishi, nutq madaniyati, tashqi qiyofasi, shu
sinf o‘quvchilari o‘rtasida uning obro‘si;