Олинмайдиган тиш протезлари хабилов Н. Л., А. Н. Акбаров, О. У. Арсланов, Ф. К. Усмонов, Н. С. Зиядуллаева

Циркон оксид каркасида қопламаларнинг афзаллиги.
Циркон оксиди (ZrO2) қотишмасидан бўлган каркасда тайёрланган қоплама– бу ортопедик стоматологияда ёриб чиққан охирги хақиқий сўздир.
Бундай қопламаларнинг афзаллигига киради:
- тўлиқ биомослик (15 йилдан бери қўлланилганда биронта ҳам аллергик реакция кузатилмаган);
- юқори даражада мустаҳкамлик (ZrO2 ўта қаттиқ материалларга киради);
- қоплама каркаси оқ рангда ва табиий тиниқликка эга;
- бўлажак тишнинг ранги каркас даражасида танланади.
Қоидага кўра, улар CAD-CAM усулида тайерланади (Computer Assisted Design/Computer Aided Manufacturing) - бу тиш протезининг моделини яратишдан то каркасни тайёрлагунча тўлиқ компьютерлаштирилган жараён. Қопламани тайёрлаш жараёнининг тўлиқ автоматизациялаштирилганлиги исталган хатоларни инкор қилади, чунки микронли четга оғишлар ҳам қайд қилинади.


ЭЗИБ ТАЙЁРЛАНГАН ҚОПЛАМАЛАРНИ ТАЙЁРЛАШНИНГ КЛИНИК-ЛАБОРАТОР БОСҚИЧЛАРИ
Эзиб тайёрланган қоплама – бу ортопедик конструкция бўлиб, қалпоқчага ўхшаб, тиш устига кийгизиб қўйилади, металлдан эзиб тайёрлаш усули билан тайёрланади. Икки варианти мавжуд: қопланадиган (олтин ва кумушнинг асл металлари билан) ва қопланмайдиган варианти. Бу протезлашнинг энг қадимги турларидан биридир. Ҳозирги вақтда ундан секин-аста воз кечилмоқда, бироқ эзиб тайёрларнинг нархи арзон бўлганлиги сабабли, улар ҳанузгача машҳур бўлиб келмоқда, шунинг учун ортопед ҳамда тиш техниги ушбу протезлар билан ишлашни билишлари лозим.
Афзалликлари: қиммат эмас, арзонлиги бўйича пластмассали қопламаларнинг нархи билан таққосланиши мумкин, металл керамика, фарфор ва бошқалардан устун чиқади; тайёрланиши оддий, олд қатордаги тишларнинг фарфор қопламалари билан таққосланганда, катта хажмда тирик тўқималар сақланиб қолади.
Камчиликлари: ҳеч нарса билан қопланмаганлиги сабабли гальваноз ривожланиши мумкин (турли металлар бўлганида токнинг юзага келиши); ҳатто қопланган ҳолатда ҳам эстетикага зид эканлиги; зич ёпишмаганлиги сабабли қолип тагида кариеснинг ривожланиши кўп кузатилади; пўлат юпқа бўлганлиги сабаб тўлиқ ингичка бўлгунича тезда емирилиши (0,3мм атрофида); анатомик шаклини сифатли тиклашнинг имкони йўқлиги (бўртиқлар ва фиссуралар яхши ифодаланмаган).
Кўрсатма ва қарши кўрсатмалар
Эзиб тайёрланган қопламларга кўрсатмалар: пломба ёки қистирмани қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатларда тиш коронка қисмининг нуқсони; кўприксимон протез остида таянч сифатида (ҳаддан ташқари йўниб юбормаслик ва соғлом тишни депульпация қилмаслик учун); бюгел протезда кламмер остида таянч каби.
Эзиб тайёрланган қопламларга қарши кўрсатмалар: бруксизм (мушакларнинг зўриқиши сабаб тишларнинг ҳаддан ташқари сиқилиши, айниқса уйқу вақтида); тишларнинг патологик емирилиши; санация қилинмаган оғиз бўшлиғи, хусусан фойдаланилаётган тиш илдизининг чўққисида инфекция бўлиши.