Олий ва ўрта махсус таҳлим вазирлиги ўзбекистон республикаси қишлоқ хжалиги вазирлиги

Гуруч узун бурун қўнғизи ( Ситопҳилусорйзае Л)
Келтирадиган зарари жихатидан гуруч узун буруни омбор узун бурун қўнғизига қараганда анчагина хавфли хисобланади. Бу узун бурун қўнғиз Ўрта Осиё республикаларида, хусусан Сирдарё ва Тошкент вилоятларида сақланадиган гуруч захираларига енг кўп зарар етказади.
Гуруч узун бурун қўнғизи омбор узун буруни озиқланадиган донлар билан озиқланади, аммо гуруч узун бурун қўнғизи баoзан нўхатни, чигитни, каноп уруғини ва тамакини зарарлаши мумкин.
Бу гуруч узун бурун қўнғизининг енг мухим фарқи шундаки, у уча олади, аммо омбор узун бурун қўнғизни еса уча олмайди, унинг қанотлари ривожланмаган. Шунинг учун гуруч узун буруни далада ўсаётган ғалла екинларини (шолини, буғдойни, маккажўхорини ва бошқа екинларни) хам зарарлаши ва янги дон хосили билан бирга омборга кириб қолиши мумкин. Тўғри, тажрибалар гуруч узун бурун қўнғизининг мажбуран, асосан донни шопириш вақтида, ёки овқат йўқлигидан учишини кўрсатади. Бу қўнғиз ўзи зарарлаган маҳсулотлар захирасидан узоққа, яoни бир километрдан нарига уча олмайди. Шундай бўлса-да, бу қўнғизнинг даладан омборларга келиб қолишинингўзи бу зараркунандага қарши курашишда қўлланиладиган тадбирлар системасига қўшимча тадбир қўлланишига мажбур етади. Гуруч узун бурун қўнғизи Ўзбекистоннинг ҳамма жойида кўп микдорда учрайди.
Гуруч узун бурун қўнғизи ташқи жихатдан омбор узун буруни қўнғизига ўхшайди, аммо ундан бир оз кичик (2—3,5 мм) ранги оч-жигар ранг бўлади; асосий фарқи шундаки, гуруч узун бурун қўнғизининг хар бир устки қанотида иккита сарғиш доғлар — биттаси қанот тубида, иккинчиси қанот учида бўлади. Аммо тухуми, личинкаси, ғумбаги омбор узун бурун қўнғизиникидан хеч қандай фарқи йўқ.
Ҳаёт кечириши. Гуруч узун буруни худди омбор узун бурун қўнғизига ўхшаш хаёт кечиради. У иссиқ севар ҳашарот бўлгани учун юқорироқ ҳарорат ва паст намлик шароитида хам яхши урчиши мумкин. Гуруч узун бурун қўнғизининг ривожланиши +13° ҳароратда деярли тўхтайди, ҳарорат яна хам пасая борса ривожланиш мутлақо тўхтайди. Бу қўнғиз анчагина паст нисбий намликда — 60 % да, баoзи холларда еса хатто 52 % да ҳам ривожланиши мумкин. Гуруч узун бурун қўнғизининг ривожланиши учун енг қулай (оитимал) ҳарорат 28—30° С ва намлик 15—17% бўлади. Бундай шароитда қўнғизлар енг кўп — хар бири 576 донагача тухум қўйиши мумкин. Иссиқ иқлимли шароитда гуруч узун бурун қўнғизи 5—6 бўғин, шимолийроқ вилоятларда еса 3 бўш беради. Бу зараркунанданинг бутун ривожланиш сикли учун 30—45° ёзги иссиқ кун керак бўлади.