Олий таълим муассасаларининг ўзбек тили ва адабиёти бакалавриат йўналиши таълим дастурида талабаларга миллий қадриятларимиздан бўлган ўзбек шевалари тўғрисида илмий-амалий билимларни бериш кўзда тутилган

 [п>ф) 
ҳодисаси ҳам учрайди: 
йɔфтъ (ёпди), фəйдо (пайдо). [ф] 
ундоши жарангли 
[б]
ундоши билан ҳам алмашинади: 
əбзəл (афзал), 
Шəръб
(Шариф) 
каби.
 [в]
-бошқа туркий тиллардаги каби сирғалувчи, лаб-лаб ундош 
товушдир. У сўзларнинг барча бўғинларида келади. 
[в] ундош
товуши 
[б]
ундош товуши билан алмашинади: 
табақ (товоқ), убɔл, тарбуз
каби. 
Сўзнинг бир бўғини бўлиб келган 
[а в], [ув] 
товуш бирикмаларидаги 
[в]
ундоши 
[у]
каби айтилиб, олдинги унли товуш билан бирга қўш унли 
(дифтонг) ни ҳосил қилади. 
даура (давра), саулат (савлат). 
Бу ҳодиса 
Самарқанд-Бухоро гуруҳ шеваларида учрайди.
Сўзларда [в] ундошининг тушиб қолиши ўзидан аввалги унлининг 
чўзиқ айтилишига сабаб бўл
ади: су: (сув), су: уқ (совуқ), тɔ: уқ // ту: уқ 
(товуқ). 
Бу кўпроқ қипчоқ лаҳжасига хос шеваларда учрайди. 
 
 [т] 
сўзларнинг ҳамма бўғинларида қўлланувчи тил олди, портловчи 
жарангсиз ундош товушдир. 
т
ундоши ўзбек шеваларининг кўпчилигида 
[д]
товушига ўтади. 
Тутун // дутун, тъйърмɔн // дъйърмɔн
каби. Шунингдек
, 
[т>ч) 
ҳодисаси ҳам учрайди: 
туш~чуш (туш кўпроқ), тиш
-
чиш, тушмоқ-
чушмоқ (пастга тушмоқ
) каби.
[д]
 
-жарангли, тил олди ундош товушдир. У сўзнинг ҳамма 
бўғинларида келади. 
[д]
ундош товуши жарангсизланиб 
[т]
каби талаффуз 
қилинади: 
дəрт, əвлɔт, дəрɔмəт
каби. 
[д]
ундоши сўзнинг охирида келганда 
кўпинча тушиб қолади: 
бəлəн, хурсəн. 
Бу хусусият ўзбек шеваларининг 
барчаси учун бир хил.