O‘lchashlar noaniqligini baxolash Ishdan maqsad

2.2-jadval. Turli ishonch darajasiga ega bo’lgan intervallar uchun k qiymatlari
Ishonch darajasi, %

To’g’riburchakli (tekis) taqsimot uchun k=√3, uchburchak uchun k=√6
Qamrov koeffitsientining qiymati k talab qilingan y-U dan y+U gacha interval uchun ishonch darajasi asosida tanlanadi. Qamrov koeffitsienti k asosan 2dan 3gacha diapazonda bo’ladi. Ammo, alohida hollarda k ushbu diapazondan tashqariga chiqishi mumkin.
8-bosqich. y o’lchash natijasi uning jamlangan standart noaniqligi u_c(y) bilan birga yoki kengaytirilgan noaniqligi U bilan ma’lum qilinadi. y va u_c(y) yoki U qanday qilib olinganligi ko’rsatiladi.


2. O‘lchashlarning noaniqligi to‘g’risidgi xisobotnt tuzish


[19-21 – p] Telekommunikatsiyalardagi o’lchashlarning noaniqligi to’g’risidagi hisobotni quyidagi to’qqizta bo’lim ko’rinishida tuzish tavsiya qilinadi: O‘lchash masalasi: 1. Y o’lchanadigan kattalikni qanday aniqlashning quyidagilarni o’z ichiga olgan qisqa tafsiloti: o’lchash usuli yoki o’lchash uslubiyoti; o’lchash sxemasi yoki rejasi; foydalaniladigan qurilmalar; o’lchash sharoitlari. 2. O‘lchash modeli: Y chiqish kattaligi va X_i kirish kattaliklari orasidagi matematik bog’lanishlarni ifodalash:
Y = f(X₁, X₂, ..., X_n)
3. Kirish kattaliklarining tahlili:
2.3-jadval. Kirish kattaliklarini tahlil qilish shakli.

4. Kuzatishlarning natijalari: kuzatish natijalarining ro’yxati taqdim etiladi, asbobdan bevosita hisoblangan va ularning statistik xarakteristikalari; o’rta arifmetik qiymat; o’rta kvadratik qiymat (standart chetlanish); standart noaniqlik.
5. Korrelyatsiyalar: kirish kattaliklari ularning korrelyatsiyalanishi bo’yicha tahlil qilinadi va barcha korrelyatsiyalanuvchi kirish kattaliklarining korrelyatsiya koeffitsienti hisoblab chiqiladi, bunda ularni hisoblash usullari ko’rsatiladi.
6. Sezgirlik koeffitsientlari: har bir kirish kattaligi uchun sezgirlik koeffitsienti olinadi yoki xususiy dx/dxi hosilalarni hisoblash asosida yoki eksperimental olish usuli ko’rsatilgan holda.
7. Noaniqlik byudjeti: 2.4-jadvalda keltirilgan.
8. Kengaytirilgan noaniqlik: Tanlangan ishonch darajasi asosida qamrov koeffitsienti aniqlanadi va kengaytirilgan noaniqlik hisoblanadi. 9. O‘lchashlarning to’liq natijasi: Y o’lchanadigan kattalikning y bahosi va U kengaytirilgan noaniqlikni Y=y+U ko’rinishda U va y uchun o’lchov birliklarini ko’rsatgan holda o’lchashning to’liq natijasi taqdim etiladi.

Standart noaniqlik u(xi)	u(x1)	u(x2)	...	u(xn)	u(y)
Noaniq -likning hissasi ui(y)	u1(y)	u2(y)	...	un	(y)
Ehtimo l-likning taqsimlanis hi
Noaniq -lik turi
Ehtimo l-likning taqsimlanis hi
Noaniq -lik turi
Interva l ± r
Bahola sh qiymati xi	x1	x2	...	xn	y
Kattali k birligi
Kattali k xi	x1	x2	...	xn	Y

0. 
   Yuqori chastotali sinussimon tahlil signal chastotasiz o’lchash