Олабўжи романдан катта хикоя

Унда айтилишича, ҳатто бизнинг Қизилмозордаги... 
– Унда ҳеч нарса айтилмаган! – жақл билан деди Тўқлибой 
Қўчқоров. – Шунчаки баъзи вилоятларда диннинг таъсири кучайиб 
кетаётгани тўғрисида гап бор. Энди... – у хўрсинди. – Инсон ожиз 
қолганда худони эсга олади-да. 
Ултон Эрнест Хемингуэйнинг бир кичик ҳикоясини эслади: унда 
тўрт тарафидан ўқ ёғилаётган аскар йигит биринчи марта худони эслаб: 
“Омон қолсам, сенга сиғинаман. Ҳалол яшайман! Ичкилик ичмайман!” 
дейди. “Эртаси эса, – деб ёзади адиб, – ўша йигит фалон меҳмонхонанинг 
пистон қаватига бир фоҳишани қўлтиқлаган ҳолда гандираклаб чиқиб 
борарди...” 
– Ҳаққаст рост! – деди Ултон ва домласининг... ҳақиқатан ҳам 
ақлли, турмушнинг кўп сирлари тагига етишига имон келтирди. 
Фақат қўли калта: “Шунақа...” 
Лекин Қўчқоров ҳам очилаётганга ўхшарди: иккинчи котибни 
“аблаҳ” деди. Иванлар ҳақида-ям... Тўғри, кейин гапни буриб кетди. 
“Бағримиз кенг...” деб. 
– Хўш? Яна нима дейсан? 
– Шу, ўшандаги сағана бузилиши мумкиндай... 
Қўчқоров тилини жағлари ила қисиб йироқларга қараб турди-да: 
– Йўқ! – деди. – Унақа гап йўқ!.. – Сўнг қандайдир шошиниб 
жаврай кетди. – Қаёқдан чиқади бунақа гаплар... Яна нима демоқчисан? 
– Мустафоқул амакининг ўчоқлари... 
– А-а-а! – Қўчқоров мийиғида кулумсираб, чўнтагидан “Золотое 
руно” чиқарди. Битта сигаретни ёндиргичда тутатиб: – Оқсув бўйида 
битта ресторан қурилиши мўлжалланган, – деди. – Катта ўзбек трактига 
яқин... Шунинг учун, ҳим, буям миш-миш! Шу ишлардан бирини қилиб 
кўрсин-чи бирови, тинч қўяманми! 
– Қилиб қўйгандан кейин... 
– Оббо! – Сўнг унга тепадан илжайиб боқди. – Шошма, шундай 

---

451