Олабўжи романдан катта хикоя

сотади... Солдат сотмайди-ку? Балиқ бошидан чириган. – Кейин тўхтаб 
қолиб, қандайдир мамнуният билан қўшимча қилди: “Худди ҳукумат 
бошлиқларига ўхшайди-я улар ҳам?” 
– Яхши айтдингиз, – деди Ултон. – Ҳукумат бошлиқлариям 
сотишади: амални... 
– Во, во! 
– Ўзи бу тузумнинг бўлгани шу экан. – Ултон сигарет тутатмоқчи 
эди, Баҳор қўймади: 
– Ҳозир чекманг. Ўпкангиз пишган... Бунинг устига, қаранг, ҳаво 
қандай тоза! 
Арчанинг ҳиди оғир. Чангалзорга илк бор кириб қолган кишининг 
нафас олиши қийин бўлади. Аммо аста-секин ўпка мослашади ва кўкрак 
қафаси бир маромда кўтарилиб туша бошлайди. 
Бу ерда сербарг, мовий арчалар ҳам бор эди. Айримларининг уруғи 
қора кишмиш бошидек осилиб туради. Қуйи шохлари яланғоч бўлиб 
қолган туплар остида малла нина барглар кўрпа бўлиб ётади. 
Шуниси қизиқки, ёнингдаги арчага нисбатан нарироқдаги арча 
яшилроқ кўринади. Унга етсанг – униси сени жалб этади. Баъзан қўш 
арчалар орасидан ўтгинг келади, баъзан баҳайбат тупини кўрсанг, уни 
айланиб ўтмай иложинг йўқ. 
Ҳар қадамда зағизғон сайраши эшитилиб туради. Гоҳо яқинига 
бориб қолганингда бутоқлар орасидан потирлаб учади-да, бирон 
арчанинг албатта учки шохига бориб қўнади. 
Улар бир майдонга тушиб боришди: бўйи белга урадиган 
эшакмиялар шу қадар текис ўсган эдики, устидан бемалол юриб кетиш 
мумкиндай туюларди. 
Ултон уни четлаб ўтиш учун қаранаркан, Баҳор унинг билагига 
ёпишди. – У нима? 
Шу оннинг ўзида Ултон ҳам кўрди: ўн-ўн беш қадамлар нарида – 
миязор остидан баҳайбат бир аждаҳо биланглаб бораётгандай эди: 

---

360 
ўсимлик устида шундай “из” ҳосил бўлмоқда!