204
Кўникма мазмуни:
ўз ички овозига қулоқ солиб, йиғилиб қолган
стрессни бартараф этиш учун қандайдир жисмоний машғулот танлаши.
Ушбу кўникма намоён бўлиши мумкин бўлган ҳолатлар:
а) Бола ютқизганидан аламланиб болалар майдонида югуришида;
б) Фильм кўришни таъқиқлашгани учун ёстиқни уришида;
Кўникма шаклланмаганида:
Стрессга тушган бола қимирламай туради, бунинг оқибатида стресс кўп
вақт таъсир кўрсатади. Баъзи болалар аламларини йиғи ёки инжиқликлар
билан чиқаришади.
Кўникма шаклланиш поғоналари:
1. Бола ўзининг салбий ҳисларга тўла эканлигини сезиб, жисмоний йўл
билан ундан қутилишни хоҳлайди.
2. У бундай ҳолатдан чиқишнинг жисмоний усулларини топади:
а) ёстиқни уриш б) мазза қилиб рақсга тушиш д) ёки бошқа йўл
билан.
МАЛАКАЛАРНИ ОДАТГА АЙЛАНТИРИШ
Ҳар бир
ота-она фарзандларининг комил, етук ва бахтли,
яхши инсон
бўлишларини исташади. Бунинг учун болаларни тўғри тарбиялаш
кераклигини ҳам кўпчилик ота-оналар яхши билишади. Аммо бола тарбияси
қанчалик муҳимлигини
билиб туриб, бола тарбиясига ҳафсаласиз қаровчи
ота-оналар ҳам топилади.
205
Тарбия масаласининг мушкул тарафларидан бири бу ундаги хато,
камчиликларнинг тезда кўзга ташланмаслигида. Нотўғри
тарбиянинг
оқибатлари фақат маълум муддат ўтиб ўзини кўрсатади.
Ота-оналар, тарбиячилар, ўқитувчилар йўл қўядиган энг кўп хатолардан
бири – болаларни фақат ўқишга қизиқтириш, уларда юзага келаётган
одатларга эса эътибор бермасликларидир. Шахснинг шаклланишида эса
одатларнинг ўрни беқиёс. Одатлар болаликда кўникма ва
малакалар билан
биргаликда юзага келади. Малака билан одатнинг ўхшаш ва фарқли
жиҳатларини чуқурроқ кўрсатиш учун бир неча мисолларни келтирамиз:
Шерзод юришни ўрганди. У уйда бемалол юради. Ота-она, бобо-бувиси
билан кўчада сайр қилади. Бу пайтда у эшикни очиб-ёпишни ҳам ўрганади.
Олдин катталар эшикни қандай очаётганини кўп марталаб кўрган. Эътибор
билан ўрганган. Кейин ўзи эшик тутқичини қайта-қайта айлантириб кўради.
Кўп маротабалик уринишлардан кейин Шерзод бу
ишни жуда осон амалга
ошира бошлайди. Кейинчалик у ҳатто тутқичга ҳам қарамайди. Уни қайси
томонга айлантириш кераклигини-ю, эшикни очиб бўлиб, уни қандай
очганлигига ҳам аҳамият бермайди. Ҳатто у эшикни очаётиб, нима биландир
банд бўлиши ҳам мумкин. Масалан, қўлидаги ўйинчоқ билан. Мана энди биз
Шерзодни эшикни очиш ва ёпиш кўникмасини ўзлаштирган деб
ҳисоблаймиз.
Кўникмаларни ўзлаштириш бола ҳаётида ҳар куни юз беради.
Ҳаракатларнинг автоматлашуви, яъни кўникма,
малакаларсиз мактабда
ўқишни ҳам, ишлашни ҳам тасаввур этиб бўлмайди. Малакалар бизнинг
ҳаётда қандай натижаларга эришишимизга, одамлар билан аҳил яшашимизда,
кучимизни асрашга ва янада яхшироқ натижаларга эришишга ёрдам беради.
Do'stlaringiz bilan baham: