Оғиз бўшлиғи аъзолари ва юз-жағ соҳалари тўқималарини

Ёноқ (ёйи) ости усули
1922 йил Берше томонидан қанот-жағ оралиғига 
новакаин юбориб яллиғланиш контратураси (тризм)ни камайтириш учун таклиф 
қилинган. Бу услуб бўйича, игна қулоқ (tragus) дирилдоғидан 2 см. олдинроққа, 
ёноқ ёйи тагидан 2-2.5 см. чуқурликка киритилади ва 2-3 мл анестетик 
юборилади. Анестетик пастки жағ нервининг ҳаракатлантирувчи толаларига 
таъсир этиб, қанотсимон мушаклар тонусини тушириб, оғиз очилишига имконият 
яратади. 1927 й. В.М. Уваров Берше таклиф қилган усулни такомиллаштириб, 
игнани 2-2,5 см. чуқурликка эмас, балки чуқурроқ 4,5 см. киритишни ва марказий 
оғриқсизлантириш усулини таклиф қилди. М.Д. Дубов 1947 йилда игнани Берше 
услубида 2-2,5 см. чуқурликка киритганда пастки альвеоляр нерв 
оғриқсизлантирилишини, янада чуқурроқ 3-3,5 см. киритилса, тил нерви ҳам 
оғриқсизлантирилишини аниқлади. 
Болаларда Уваров ва Дубов усуллари деярли қўлланилмаслигини 
таъкидлаб ўтиш жоиз. Лекин Берше усулини болаларда яллиғланиш 
контрактурасини камайтириш мақсадида қўллаш мумкин. Бунинг учун игнани 
1,8-
2 см. чуқурликка киритиш ва 1,2-1,5 мл анестетик юбориш кифоя қилади. 
 
 
Оғриқсизлантириш зонаси 
Оғриқсизлантириш ўтказилганидан 2-3 дақиқадан сўнг, тилда ва пастки 
лаб яримида “увишиш” сезилади. Бу белгилар қанча тез намоён бўлса, анестетик 
мўлжалга нечоғли яқин юборилганлигини билдиради. Анестезия белгилари 
дастлаб тил учида, кейинроқ тил ярмида, пастки лаб ва оғиз бурчагида сезилади 
ва амалиётни бошлаш мумкинлигини билдиради. Пастки жағнинг ҳар хил 
98 

---

қисмларида 
оғриқсизлантириш 
турлича 
бўлиши 
мумкин. 
Тўлиқ 
оғриқсизлантириш пастки катта ва кичик озиқ тишлар соҳасида, камроқ қозиқ ва 
кесув тишлар асосида (қарама-қарши томонлар кесув ва даҳан нервлари 
туташганлиги боис) эришилади. 
Асоратлар.
Юқорида келтирилган асоратлар (қон-томир, нервлар 
шикастланиши, инфекция киритиш, игна синиб қолиши)дан ташқари мандибуляр 
оғриқсизлантиришдан сўнг тризм (оғиз очилишининг чегараланиши) содир 
бўлиши мумкин. Бу, анестезия учун ишлатилган учи қийшайиб, илгак шаклига 
келиб қолган игна суяк қобиғини ва мушакларни шикастлаши туфайли - 
травматик периостит, миозит юзага келади. Оғиз очилишининг чегараланиши 
бундан далолат боради.