Оғиз бўшлиғи аъзолари ва юз-жағ соҳалари тўқималарини

Жигарнинг ҳусусиятлари 
Жигар инсон организмидаги қатор ҳаётий муҳим вазифаларни бажаради: 
1) сафро ишлаб чиқаради; 2) озуқа моддаларини (йиғади) деполаштиради; 3) 
организмни патологик таъсир этувчи экзоген ва эндоген моддалардан 
ҳимоялайди, токсин (заҳар)лар ва дорилар метаболизмида иштирок этади; 4) 
моддалар алмашинувида, А, В
12
, Д, С витаминлар ўзлаштиришда иштирок этади. 
Кичик ёшдаги болаларда жигарнинг функционал етишмовчилиги 
(танқислиги) жароҳатлар яллиғланиш ва бошқа стоматологик касалликларда 
организм заҳарланишининг кучайишига олиб келади. 
Қон ва қон ҳосил бўлиши 
Чақалоқларда қон (лимфоцитлардан ташқари) ҳужайралари ясси ва 
найсимон суякларнинг қизил илигида ҳосил бўлади. 
41 

---

Бир ёшдан сўнг бола суягининг қизил илиги аста-секин сариқ иликка 
айлана бошлайди. 12–15 ёшларда бу илик катталарникига яқинлашади. Бу ёшда 
фақат ясси суяклардагина қисман қон ҳужайралари ҳосил бўлади. 
Бола туғилганидан сўнг, лимфоцитлар лимфа безлари, талоқ солитар 
фолликулалари, лимфатик тўпламлари (Пейер бляшкалари) ва бошқа лимфоид 
тўқималарда ҳосил бўлади. 
Моноцитлар суяк илиги стромасидаги ретикуляр ҳужайралардан ҳамда
талоқ ва лимфатик тугунларда ҳосил бўлади.
Организмда физиологик ҳолатнинг ўзгариши ва ҳар хил касалликларда 
лейкоцитоз ёки лейкопения юзага келиши мумкин. Оқ қон манзараси лейкоцитар 
формула асосида, яъни ҳар хил шаклдаги лейкоцитларнинг ўзаро нисбатини 
процент (фоиз) ҳисобида санаб баҳоланади. 
Юз-жағ соҳаси йирингли яллиғланишларида, одатда, нейтрофил 
лейкоцитоз кузатилади.
Иммунологик ҳимоя 
Бирламчи иммунтанқислик Т ва В лимфоцитлар ишлаб чиқилишининг 
генетик (ирсий) бузилиши ёки иммуноглобўлинларга зид моддалар ишлаб 
чиқилмаслиги билан боғлиқ. Бунда ҳужайравий иммунитет ёки фагоцитоз 
бузилган бўлади. 
Иккиламчи иммунтанқислик организмнинг толиқиши, заҳарланиши, оғир 
юқумли касалликларни бошдан кечириши (ва бошқа сабаблар) туфайли юзага 
келади. Одатда, бундай ҳолат Т-супрессор ёки Т-ёрдамчилар фаолияти 
сустлашганда юзага келади.