Оғиз бўшлиғи аъзолари ва юз-жағ соҳалари тўқималарини

Жағ ўткир остеомиелити бўлган болаларни текшириш усуллари 
Болаларда юз-жағ аъзоларини яллиғланиш касалликларига клиник ташҳис 
қўйиш малум қийинчиликлар туғдиради. Биринчидан, бу боланинг руҳий-
эмоционал барқарорлиги билан боғлиқ. Болалар организмида содир бўлаётган 
ўзгаришларни аниқ баҳолаб ва тўғри тарифлаб бера олмайдилар. Шу сабабли, 
анамнез йиғилаётганда ота-она ва болани парвариш қилувчи кимса 
(энага,тарбиячи, мураббий)лар жалб этилади. Сўров ўтказганда касаллик қандай, 
қачон бошланган ва шу давргача нима ёрдам кўрсатилганлиги аниқланади. 
Шунингдек, боланинг касаллик бошланганидан сўнг ўзини тутиши, уйқуси, 
иштаҳаси, ичи келиш, сийиши, тана ҳарорати кўтарилганлиги, кўтарилган бўлса 
неча марта, қандай рақамларгача, қанча вақт кўтарилиб тургани, даво ўтказилган 
166 

---

бўлса, кимни тавсияси билан, қандай дори-дармон қабўл қилгани, уларни 
ишлатган дозаси, давомийлиги (ва бошқалар)ни хронологик тартибда ўрганиб 
чиқилади, сўнг хулоса қилинади. Шундан сўнг, беморни кўрикдан ўтказилади. 
Дастлаб ташқи кўрик ўтказилади. Бунда асосан юзни шаклига, шиш бор соҳага: 
шиш ўлчами ва устидаги тери рангига аҳамият берилади. Пастки жағни 
ҳаракатларига баҳо берилади, оғизнинг очилиб-ёпилишида чегараланиш борлиги 
жиддий эътиборга молик ҳолатдир. Оғиз бўшлиғи кўздан кечирилганда, 
емирилган тишлар, уларнинг ҳолати, асосий жараёнга боғлиқлиги, оғиз даҳлизи, 
қизарган ва шишган шиллиқ парда, альвеоляр ўсиқнинг иккала тарафидаги 
периоститга хос бўлган белгилар, сабачи ва унинг атрофидаги тишларни 
қимирлаши ва бошқа белгилар аниқланади. Бола оғзи яхши очилмаса 1% ли 
новакаин эритмаси билан блокада қилиб, оғиз очилгандант сўнг кўрикни давом 
эттириш мумкин. 
Кўрикни тугатиб, текшириш пайпаслаш усулида давом эттирилади. 
Пайпаслашни болада жуда оҳиста, оғриқсиз ўтказиш зарур. Бунда инфилтратни 
тарқалиши, жойлашиши, чегаралари, юмшаган соҳаси, атрофдаги тўқималарга 
муносабатини аниқлаш керак. Алоҳида этибор сўлак чиқиши, унинг миқдорига, 
қаратилиб, шикастланган тишларни зонд билан текшириб, оғриқ ҳамда қимирлаш 
белгилари аниқланади. 
Боланинг гемодинамика кўрсаткичлари муҳим аҳамиятга эга бўлганлиги 
сабаб (пульс, қон босими), қон текширув натижалари - гемоглобин, лейкоцитар 
формула, ЭЧТ, оқсил ва уни фракциялари, сийдик кўрсаткичлари ўрганилади. 
Касалликнинг юқорида келтирилган умумий ва маҳаллий белгиларини 
этиборга олган ҳолда, ташхис куйилади, ўткир одонтоген остеомиелит билан 
касалланган бола шошилинч тиббий ёрдамга муҳтож бўлади, чунки унинг ҳаёти 
хавф остида деб ҳисоб қилинади. 
Бола танаси ҳароратини юқорилиги (38 С
0
дан баланд) умумий аҳволининг 
оғирлиги, яллиғланиш кўлами кенглиги, оғирлаштирувчи ва ҳамроҳ касалликлар 
қўшилиши, шошилинч жарроҳлик амалиётини умумий оғриқсизлантиришда 
167 

---

ўтказилиши, уй шароитида лозим бўлган парваришни ташкил қилиб бўлмаслиги – 
бўларнинг ҳаммаси болани стационарга ётқазишга кўрсатма бўлади.