Оғиз бўшлиғи аъзолари ва юз-жағ соҳалари тўқималарини

Оғриқсизлантирувчи модда таъсирига анафилактик реакция.
Хирургик аралашув вақтида қўлланиладиган анестетиклардан новокаинга 
анафилактик реакция пайдо бўлади, шунинг учун болаларда бу анестетикдан 
бошқа имконият йўқ вақтлардагина фойдаланиш мумкин. Реакциянинг асосида 
Артюс-Саҳаров феномени ётади яъни – зудлик билан юзага келадиган турдаги 
гиперергик анафилактик реакция ривожланиб, анафилактик шок билан тугайди 
деб ҳисобланади. Антиген-антитело мажмуасининг пайдо бўлиши биологик фаол 
моддалар (гистамин, серотонин, брадикинин)нинг, ҳаддан ташқари кўпайишига 
олиб келади ва микроциркуляциянинг бузилишини келтириб чиқаради, томирлар 
ўтказувчанлиги ошади, силлиқ мускулатуранинг қисқариши, периферик 
томирларда қон йиғилиб қолишини вужудга келтиради. Бундай ўзгаришлар 
натижасида юқори нафас йўллари ва юз тўқималарининг тез ортиб борадиган 
шиш (солқиши), нафас олиш қийинлашиши, овознинг хирриллаши, юз ва бўйин 
71 

---

соҳасида қизил доғлар, билакнинг ички қисмларида тери қичиши, безовталик ва 
қўрқув билан намоён бўлади. Шошилинч равишда малакали ёрдам кўрсатилмаса, 
бундай ҳолат ўлим билан тугалланиши мумкин.
Коллапс - 
бу юрак фаолиятининг кескин сусайиб кетиши ва томирлар 
тонусининг етишмовчилигидан келиб чиқадиган холат. Қон томирлар тонусини 
пасайиши натижасида ва периферик томирларда қон йиғилиб, депо ҳосил қилиши 
туфайли циркуляциядаги қон ҳажми камаяди, артериал ва веноз босимнинг 
кескин пасайиши кузатилади, бош миянинг гипоксияси белгилари ва 
организмнинг ҳаёт учун муҳим бўлган функцияларининг сусайиши билан намоён 
бўлади.
Даволаш.
Бундай ҳолат кечиктириб бўлмас тадбирларни - юрак 
фаолиятини яхшилайдиган, периферик томирлар дилатациясини бартараф этувчи 
дориларни киритиш; ҳамда симптоматик терапия ўтказишни талаб қилади. Агар 
стоматологик аралашув зарур бўлмаса, уни маълум муддатга кечиктириш лозим, 
турли ҳамроҳ касалликлари бўлган болаларга диққат-эътибор бериш зарур. 
Бундай болага ёрдам педиатр билан биргаликда ёки асосий касаллик бўйича соҳа 
мутаҳассиси билан биргаликда ўтказилса бўлади.