Оғиз бўшлиғи аъзолари ва юз-жағ соҳалари тўқималарини

Инфильтрацион оғриқсизлантириш 
69 

---

ўтказилишидаги асоратлар 
Умумий асоратлар 
Ҳушсизлик 
– 
( syncope) тўсатдан онгнинг қисқа муддатли бузилиши, бош 
мия кислород билан таъминланишининг вақтинчалик танкислиги, юракка қон 
келишининг кескин камайиши туфайли юзага келади. Келиб чиқиш сабабига 
кўра нейроген ва соматоген ҳушсизлик ҳолатлари фарқланади. Болаларда
нейроген ҳушсизликларни келтириб чиқарадиган омиллар - турли эмоционал 
ҳолатлар (игна санчилганда ёки турли муолажа ва хирургик аралашув вақтида, 
оғриқ пайдо бўлиши, врачлардан кучли қўрқув) ҳисобланади. Соматоген 
ҳушсизлик периферик томирлар (артериялар) тонусининг пасайиши (инфекция, 
токсинлар билан заҳарланиш, аллергик реакциялар, иситмадан қизиб кетиш ва 
х.к.) билан боглик бўлиши мумкин.
Шикоятлар.
Бола ёки ота-онаси унинг умумий ҳолати ёмонлашганлиги 
ҳақида врачни огоҳлантиришга ҳам улгурмайдилар. Синчковлик билан эътибор 
берилса врач ранги оқараётган боланинг кўнгли айниши, қорнида оғриқ 
қулоқларида шовқин пайдо бўлганлигини, сўраб билиб хушсизлик 
бошланаётганлигини аниқлай олади. 
Хушсизликнинг 
клиник манзараси уч босқичдан ташкил топади: ноҳушлик 
аломатлари, ҳушсизлик ва тикланиш босқичидан. 
Ноҳушлик босқичи аломатлари ҳолсизлик, кўнгил айниши, қоринда оғриқ 
ва юракда ноҳуш ҳиссиёт, бошланади. Қулоқларда шовқин пайдо бўлади, лаблар, 
қовоқлар, қўллар ва оёқлар увишади. Кейинчалик бу ҳолат кучайиб боради ва 
ҳушсизлик босқичи симптомлари юзага келади. Тери ва лабларда кескин 
рангпарлик пайдо бўлади, мушаклар тонуси пасаяди, натижада, бола (агар турган 
бўлса) йиқилади ёки “ўтириб” қолади, ва ҳушидан кетади. Ҳушдан кетган бола 
қимирламасдан ётади, кўзлари очиқ бўлади, қорачиқлар (кўпинча) кенгайган, кўз 
шох пардаси рефлекслари сақланган, нафас олиши секин, пульс кучсиз. 
Ҳушсизлик ҳолати бир неча секунддан 1-1,5 мин.гача давом этади. Ҳушига 
келгандан кейин бола ориентация олади, қаерда турганлигини ва ҳаттоки, нима 
сабабдан бу ҳолатга тушганлиги (қўрқув ва ш.к.)ни эслайди. 
70 

---

Тикланиш босқичида ҳолсизлик, бўшашиш, бош оғриғи кузатилади, бироқ 
бола тўлиқ ҳушида, бўлиб врач ва, ота-онаси билан мулоқотга кира олади. 
Ҳаракатлари қатъиятсиз, тери ва, шиллиқ пардалар оқарган ёки цианотик бўлиши 
мумкин 
Даволаш
: 
бола дархол горизонтал ҳолатда ётқизилади, (оёқлари бошидан юқорироқ) 
бошмияда қон айланишининг тикланишига ёрдам қилинади; 
бола тоза ҳаводан нафас олиши таъминланади; 
новшадил спиртини болага хидлатиб чукуррок нафас олдирилади ва 
чаккаларига ишқаланилади. 
Бу тадбирларни ўтказиш болани ҳушига келтириш учун кифоя қилади. 
Бола ҳушига келганидан кейин 1-2 соат шифокор назорати остида ётиши 
керак. Шу вақт давомида унинг умумий ҳолатини кузатиш артериал босимини 
ўлчаб пульсини санаб туриш керак. Нафас олиш, юрак-қон томир тизимлари 
фаолияти бузилган, узоқ муддат ҳушсиз бўлган, ҳолатларда беморни 
госпитализация қилиш мақсадга мувофиқдир.