Odam anatomiyasi

MAVZU №6. MIOLOGIYA – MUSKULLAR SISTEMASI.
Ma’ruza rejasi:

1. 
   Muskullar to’g’risida umumiy ma’lumotlar.
   
2. 
   Muskullarning yordamchi apparati.
   
3. 
   Jismoniy yuklamalar ta’sirida muskul tizimida adaptatsion uzgarishlar.
   
4. 
   Statik va dinamik yuklamalar ta’sirida muskul tizimida morfologik uzgarishlar.
   
5. 
   Xususiy miologiya: tananing orqa tomonidagi muskullar (yuza va chuqur kavatlari) – ularning joylashishi va funktsiyalari.
   
6. 
   Tananing old tomonidagi muskullar (ko’krak va korin muskullari).
   
7. 
   Tananing orqa tomonidagi muskullar.
   

Tayanch iboralar: skelet muskullari, silliq muskullar, yurak muskullari, miotsitlar, mezoderma, segment, miotomlar, sklerotomlar, dermotomlar, mitoxondriyalar, oq muskul tolalari, qizil muskul tolalari, paylar, fastsiyalar , boylamlar, gavda muskullari, orqaning yuza va chuqur muskullari.

Muskullar organizm xayotida muxim rolь tutadi. Katta odamlarda muskullar butun tanasi ogirligining 30 – 35% gi yakinini tashkil kilsa, chakaloklarda – 20 – 22%, yoshi katta va kari odamlarda 25 – 25% ni tashkil etadi. Jismoniy mashgulot bilan muntazam shugullanib turuvchi sportchilarda skelet muskullarining ogirligi gavda ogirligining kariyb yarimini 45 – 50% tashkil kilishi mumkin. Skelet muskulaturasi kundalang-targil muskul tukimasidan tuzilgan. (“Tukimalar” degan mavzuida kundalang-targil tukimani tuzilishi baen etilgan).

Muskullarning asosiy vazifasi - mexanik ish bajarishdir. Markaziy nerv sistemasi yuboradigan ta’sirotlar ta’sirida gavdadagi muskullar kiskaradi, buning natijasida skelet xarakatga keladi. Ongli ravishda kiskaradigan muskullarni soni 400dan ortik. Gavda muskullari ichki a’zolarni, ularni tarkibiga kiruvchi kon tomirlar va nervlarni tashki muxit ta’sirotlaridan ximoyalaydi. Muskullarni kiskarishi natijasida issiklik energiya ajraladi, demak muskullar tana xaroratini idora etishda ishtirok etadi. Mimik muskullarining kiskarishi orqali odamning ichki dun’esi, kayfiyati, emotsiyalari aks ettiriladi.