Oda miyli k mul ki ( I qis m) Tohir Malik 1 library ziyonet uz/ Odamiylik mulki (I- qism)

Oda miyli k mul ki ( I - qis m)
Tohir Malik
42 
library.ziyonet.uz/ 
oʻxshar, shafqatda quyoshga oʻxshar, tavozu' va maskanatda (miskinlik) tufroqqa 
oʻxshar. Har ish 
mujohada (nafsni yengish yoʻlida kurashish) birlan boʻlmogʻi kerakkim, undan Allohning 
fazli koʻrilgay. Har kim Haqni bildi, uning savolga ehtiyoji qolmadi.» 
Hazrati shayx Harisi Muhosibiy (quddisa sirruhu) aytganlar: «Allohning muhabbatiga 
loyiq zotlarda oʻn ikki xislat saqlanmogʻi lozim: 1. Na yolgʻon, na rost gapga qasam 
ichmaslik. 2. Yolgʻondan saqlanmoqlik. 3. Va’dasidan qaytmaslik. 4. Maxluqqa la’nat 
oʻqimaslik. 5. Hech kimni duoyi bad qilmaslik (ya’ni qargʻamaslik). 6. Zulm koʻrsa 
tahammul (sabr) etmoqlik. 7. Haromlardan saqlanmoqlik. 8. Oʻzini hech kimsadan ulugʻ 
koʻrmaslik. 9. Hech kimsaning xotirini sindirmaslik (ranjitmaslik). 10. Muridni 
injitmaslik. 11. Qazo kelsa sabr va shukr qilmoqlik. 12. Alloh farzlarini bajo 
keltirmoqlik.» 
Insha Alloh, bu xislatlar xususinda alohida boblarda soʻz yuritarmiz, hozir esa 
koʻnglimizga yana bir murojaat etib koʻraylik: 
-Ey koʻngil! Fikr qil: nahot bu shartlarni bajarish ogʻir boʻlsa?! Bu shartlarni ado etib 
Alloh sevgisiga yetishmoq uchun senga nima yetishmaydi? Aqlmi? Zehnmi? Irodami? 
Jur'atmi? Oʻyla! Alloh senga aql ham zehn ham bergan, ammo bu aql, bu zehnni 
nimalarga sovuryapsan? Iroda, jur'at, toqat... hammasini bergan-ku? 
Endi hazrati shayx Shujo' Kirmoniyning (q.s.) ishq shartlaridan biri boʻlmish sidq 
(poklik, rostlik) xususidagi soʻzlariga diqqat qilaylik: 
«Sidq alomati uchdir: *uning oldida dunyoning tuproqchalik ham qadri boʻlmas, ya’ni 
oltin va kumushni tuproq oʻrnida koʻrgay. *Xalqning maqtovi-yu, dashnomi uning oldida 
barobardir, na maqtovidan sevingay va dashnomidan ogʻringay. *Shahvatni ichidan 
chiqargay, ochlikdan xushnud va shod boʻlgay, andoqkim, dunyo ahlining toʻqlikdan 
shod boʻlgani kabi.» 
Mazkurga bu ta’rif ayni mosdir: «Siddiqlar (ya’ni Haqgoʻylar) Haqning jamolini ochiq 
koʻrish umidi bilan yashaydilar va shuning bilan matlubdirlar (sevimlidurlar),-deydilar 
hazrat Navoiy. - Ularning Haqni koʻz bilan mushohada qilish umidlari oʻzni unutish 
darajasiga yetgan va bundan ham oʻtib, halok boʻlish maqomiga koʻtarilgan boʻladi. Agar 
hodisalar boʻroni osmon gulshanining bir qabatini uchirib ketsa - ular bexabar va agar 
yulduzlar gul bargini har tomonga sovursa, bularga asar qilmaydi. Ularning hislari Haq 
jamolini koʻrish tashvishi bilan ishdan chiqqan, shavq-zavqlari esa unga boʻlgan 
ishqlarining hujumi ostida yoʻqolib bitgan.» 
Hazrati Yahyo Bin Muoz (q.s.) debdilarkim: «Muhabbat nishoni uldurki, yaxshilikdan 
kekkaymas, jafodan egilmas» 
Ishqning shartlaridan yana biri zuhd (taqvodorlik) xususinda hazrati imom Ahmad 
Hanbal (q.s.) fikr yuritib uni uch xilga ajratibdilar: «Birinchisi - haromni tark etmoq, bu 
avom zuhdidir. Ikkinchisi - halolning ham koʻpini tark etmoq - bu xoslarning zuhdidir. 
Uchinchisi -Allohdan chalgʻitadigan hamma narsani tark etmoq. Bu - oriflarning 
zuhdidir.» 

---