O zbekiiton fayi a L l I lari 4illiy jamiyaii nashkiyol


qarashlari  Qur’onu  Karimda  o ‘z  aksini  topgan



Download 10,33 Mb.
Pdf ko'rish
bet99/412
Sana12.09.2021
Hajmi10,33 Mb.
#172143
1   ...   95   96   97   98   99   100   101   102   ...   412
Bog'liq
Inson falsafasi. Choriyev A

qarashlari  Qur’onu  Karimda  o ‘z  aksini  topgan.

117



Muhammad  qabilasi,  jinsi,  ijtimoiy  mavqei,  iqtisodiy  ah- 

volidan  qat’iy  nazar,  barcha  arablarni  yagona  Xudoga  —  Ollohga 

sig‘inishga  da’vat  etgan.  O'zini  Xudoning  yerdagi  vakili  — 

«Payg‘ambar»  deb  e’lon  qilgan.

Muhammad  payg'ambar  tomonidan  aytilgan  islom  dinining 

asosiy  qoidalari,  axloqiy  va  huquqiy  normalari,  musulmonlar- 

ning  muqaddas  kitobi  hisoblangan  «Qur’on»da  rasmiylashtirilgan. 

Islomshunos,  «Qur’on»shunos  olimlaming  flkriga  ko‘ra,  Mu- 

hammadning  yagona  Xudoga  sig‘inishga  asoslangan  qarashlari, 

yaxlit  bir  sistema  sifatida,  uning  tirikligi  paytida  yozib  olinma- 

gan.  Muhammad  vafot  etgandan  so‘ng  uning  fikr-mulohazalari 

xalifa  Abu  Bakr  ko‘rgazmasiga  asosan  to ‘plangan.  Bunday  mu- 

rakkab  ishni  bajarish,  Muhammad  tiriklik  vaqtida  uning  kotibi 

bo‘lib  ishlagan  Zaid  ibn  Sobitga  yuklatilgan.  Shunday  sa’y-hara- 

katlar  tufayli  632-yilda  «Qur’on»ning  dastlabki  matni  vujudga 

kelgan.  Ilmiy-tarixiy  manbalarda  ta ’kidlanishicha,  «Qur’on»ning 

dastlabki  matni  «Suhur»  («Sahifalar»)  deb  nomlangan.  651-yilda 

«Qur’on»ning  yangi  matni  yaratilgan,  uni  «Mushaf»,  deb  ata- 

ganlar.  Ushbu  matn  xalifa  Usmon  ko‘rgazmasiga  asosan  yaratil- 

gani  uchun  «Usmon  mushafi»,  deb  ham  yuritiladi1.

«Qur’on»  114  suradan  iborat.  Har  bir  sura  oyatlarga  bo'lingan. 

Suralarning  har  biri  nomlangan.  Ular  «Qur’on»da  mazmuniga 

qarab  emas,  balki  hajmiga,  ya’ni  har  bir  suradagi  oyatlarning 

miqdoriga  qarab  joylashtirilgan.  Shuning  uchun  ham  ularda 

mantiqiy  va  xronologik  izchillik  yo‘q.  Suralar,  asosan,  Makka  va 

Madinada  yaratilgan.  Chunonchi,  ulaming  90  tasi  Makkada  (610— 

632-yillarda),  24  tasi  Madinada  (622—632-yillar)  yaratilgan2.

«Qur’on»ning  qariyb  uchdan  bir  qismini  yahudiy,  xristian 

diniy  manbalari  va  qadimiy  afsonalari,  rivoyatlari  tashkil  etadi. 

Shuningdek,  «Qur’on»ning  shakllanishida  zardushtiylikning  ham 

ta’siri  borligini  unutmaslik  darkor.

Alqissa,  islom  dinining  paydo  bo'lishi,  jahon  davlatchiligi 

tarixida  markazlashgan  yirik  Arab  davlatining  vujudga  kelishiga, 

shuningdek,  jahon  sivilizatsiyasi  taraqqiyotiga  munosib  hissa 

qo'shgan  musulmon  madaniyatining  vujudga  kelishi  va  rivojla- 

nishiga  ham  sabab  bo‘ldi.




Download 10,33 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   95   96   97   98   99   100   101   102   ...   412




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish