O. X. Xamidov

Tayanch iboralar 
Venchurli, yakkaxonlar, sanoat hududi, Siymens, TSSV, mablag’lar 
defitseti. 

---

58 
Nazorat savollari 
1.
Amerika innovatsion usuli qanday? 
2.
Tadqiqotlarni moliyalashtirish usullari qanday amalga oshiriladi? 
3.
Yirik firmalarda innovatsion jarayonni tashkil etishning qanday usullari 
mavjud? 
4.
Evropa mamlakatlarida innovatsion faoliyatning samaradorligini oshirish 
yo’llari? 
5.
Ilk ilmiy tadqiqot laboratoriyasi qanday tashkil etilgan edi? 
6.
Venchur kapitali tushunchasini izohlab bering? 
7.
Yapon innovatsiyalarining muvaffaqiyati nimalardan iborat edi? 
8.
Innovatsion imkoniyatlarni amalga oshirishdagi asosiy qiyinchiliklar 
nimalar? 
9.
Mablag’lar defitseti nima? 
10.
Innovatsion infrtuzilma nima?

---

59 
VI bob. SAYYOHLIK SANOATIDAGI ISHLAB CHIQARISH
JARAYONIDA INNOVATSIYALAR 
 
6.1. Sayyohlik sanoati asoslari 
Modernizatsiya 
qilishning 
dastlabki 
yo’nalishlaridan biri, sayyohlik 
faoliyatida innovatsiyalarning paydo bo’lishida sayyohlik sanoati jarayoni turadi, 
u sayyohlik xizmatlari va sayyohlik mahsulotlarini o’z ichiga oladi. Uning asosini 
sayyohlik manbalari, kapital va mehnat resurslari tashkil etadi. Bunda sayyohlik 
sanoati vositalari (infratuzilma va supratuzilma) va texnologiyalar muhim o’rin 
tutadi. 
Sayyohlik sohasi korxonalari ish yuritishda bevosita va bilvosita iqtisodiy 
erkinlashtirish 
va 
globallashtirish 
omillari 
ta’sirida transmilliy darajaga 
chiqmoqda. Ushbu yo’nalishlar sayyohlik sohasida ishlab chiqarish jarayonini 
o’zgartirmasligi, uni qat’iy yangi marra va taraqqiyot ufqiga olib chiqmasligi 
mumkin emas. 
Har qanday zamonaviy sanoat muayyan omillar, vositalar va texnologiyalar 
bo’lishini talab qiladi. Faqat ushbu uch komponent bo’lgandagina ishlab chiqarish 
jarayonini boshlash hamda bozorda aniq talab bo’lgan mahsulot va xizmatlarni 
tashkil qilish mumkin. 
Ishlab chiqarish jarayoni ta’minoti uchun uch komponentning bir qator 
talablarga javob berishi kerak: 
- ishlab chiqarishning zarur hajmi, ya’ni nafaqat ishlab chiqarish jarayonini 
tashkil etish, balki kelgusida ishlab chiqarish hajmini oshirish imkonini beruvchi 
uning miqdoriy ifodasi; 
- ishlab chiqarish omillari, vositalari va texnologiyalarining tegishli sifati, 
ya’ni ishlab chiqarish jarayonida foydalanish uchun optimal holati; 
-vaqt va joy birligi ishlab chiqarish jarayonida foydalanish imkonini 
beruvchi barcha komponentlarning bir vatqning o’zida chegaralangan joyda 
bo’lishi; 
- ishlab chiqarish omillari, vosita va texnologiyalaridan foydalanish uchun 
mas’ul va ulardan foydalanish huquqiga ega shaxs yoki shaxslar guruhi 
(mulkdorlar yoki boshqa vakolatli shaxslar) mavjudligi; 
- ishlab chiqarish jarayonida komponentlarning ishtirok darajasiga nisbatan 
qaror qabul qilish uchun zarur to’liq vakolatga ega muvofiqlashtiruvchi 
markazning mavjudligi.
Sayyohlik mahsulotini ishlab chiqarish jarayonining asosiy tarkibiy 
qismlarini ko’rib chiqamiz.