O. X. Xamidov universitet rektori, rais

ESTETIKA FANLARINI O‗QITISHDA ILG‗OR PEDAGOGIK VA AXBOROT 
TEXNOLOGIYALARIDAN FOYDALANISHNING AHAMIYATI 
Elmurodova Nodira Dilmurodovna,
Razzoqov Adham Ahrorjon o„g„li , 
 Buxoro Pedagogika kolleji o„qituvchilari 
Ta‘lim- tarbiyaning asosiy maqsadlardan biri yosh avlodni ezgu fazilatlariga oshno qilib kamolga 
yetkazishdir. Yosh avlodni insonparvar, vatanparvar qilib tarbiyalashda estetika fanlarining o‗rni beqiyos. 
Bu jihatlarga e‘tibor qaratmoq lozim. Bolalarni estetik ruhda tarbiyalashda milliy qadriyatlarimiz, an‘ana 
va urf-odatlarimiz, odob-axloq normalariga amal qilish, estetik did va go‗zal odatlarni tarbiyalash, 
insonparvarlik asosini tashkil etuvchi saxovat, saxiylik va oliyjanoblik xislatlarini ochib berish juda 
muhim. 
Estetika fanlari haqida gap ketganda birinchi navbatda ko‗z oldimizga musiqa, mehnat ta‘limi, 
tasviriy san‘at kabi fanlar keladi. 
Ayniqsa umumta‘lim maktablarida musiqa fanini o‗qititlishi va amalga oshiriladigan ishlar haqida 
gap ketganda,o‗qitishning nazariy va amaliy jihatlarini bir-biridan ayro qilmagan holda kompleks olib 
borish zarurligini esdan chiqarmagan maqul. Chunki har bir fanning zamonaviy talib bo‗yicha yangicha 
uslubda pedagogik texnologiya asosida tashkil etish, o‗quvchilarni mavzuni yaxshi o‗zlashtirishi, erkin va 
mustaqil fikrlashiga imkon yaratadi. 
O‗tilayotgan mavzuni o‗quvchilar tomonidan yaxshi o‗zlashtirilishi, albatta pedagogik mahoratga 
bog‗liq. Pedagog o‗z fanini ilmiy va metodik jihatdan chuqur bilsa, qo‗llaniladigan metodlar, turli 
innovatsiyalar, ko‗rgazmali va texnik vostitalardan unumli foydalanib, o‗quv jarayonini tashkil etsa dars 
samaradorligi yuqoribo‗lishi muqarar. 
Metod tanlash nafaqat o‗quv maqsadini balki mazuni va murakkabligiga ham bog‗liq. 
Ma‘lumki musiqa darslari ham nazariy, ham amaliy olib borilishiga ko‗ra quyidagi to‗rt bosqich 
amalga oshiriladi: 
1. 
Musiqa tinglash 
2. 
Kuylash 
3. 
Musiqiy savodxonlik 
4. 
Ijodkorlik 
Musiqa darslarida fan o‗qituvchisi mohirlik va tezkorlik bilan vaqtni to‗g‗ri taqsimlay olmog‗i 
lozim. Aks holda o‗z oldiga qo‗ygan maqsadga aniq erisha olmaydi. Musiqa dars jarayonida tanlangan 
musiqani tinglash, kuylash va o‗tiladigan mavzu bo‗yicha musiqiy savodini chiqarishda alohida mavzuga 
mos metodlarni tanlash zarur. Har bir metodni qo‗llash vaqtida o‗quvchilarni faolligini oshiruvchi, bahs-
munozaraga va erkin fikrlashga undovchi metodlarni qo‗llagan ma‘qul. 

---

250 
Zamonaviy dars o‗tish texnologiyalari o‗quvchilar dunyoqarashini, bilim doirasini, fanga bo‗lgan 
qiziqishi, intilishini oshiribgina qolmay, tasavvurni boyitadi, mustaqil fikrlashga o‗rgatadi. 
Hozirgi vaqtda o‗quvchi yoshlarning e‘tiborini jalb qiladigan vosita bu televideniya bo‗lib, unda 
beriladigan qo‗shiqlar, ma‘lumotlar keng jamoatchilikka erkin va ochiq namoyish etilmoqda. Jumladan 
―Navo shou‖, ―Oltin mikrafon‖, ―Kaura uf‖, ―Yulduzcha‖, ―Do-mi-sol‖ va boshqa san‘at haqidagi turli 
ko‗rsatuvlar, konsertlar, tele-shoular va tanlovlar har bir tomoshabinni bee‘tibor qoldirmasligi bilan birga 
musiqani his qilish, sezish, eshitish va tinglash qobiliyatini kuchaytiradi, fikrlashga undaydi. 
Axborot asri deya ta‘riflanayotgan XXI asrda o‗quvchilarni oddiy ma‘lumotlar, kundalik 
xabarlardan iborat darslar bilan qiziqtirish juda mushkul. Bu esa har bir o‗qituvchi oldiga aniq, maqsadli 
ta‘lim-tarbiyani yetkazishdek ulug‗vor vazifani qo‗yadi. Bu borada o‗qituvchiga zamonaviy pedagogik 
texnologiyalarga asoslangan noan‘anaviy darslar va turli metodlar ko‗makchi vazifasini o‗taydi. 
Quyida musiqa va ashula darslarida qo‗llanilishi mumkin bo‗lgan ayrim metodlarni tavsiya 
etmoqchimiz: