O. T. A L a V i y a, s h. Q. Q o d I r o V a. N. Q o d I r o V, s h. H. H a m r o q u L o V e. H. H a L i L o V

Talamusning a sso tsia tiv
y ad ro la ri u ning asosan o ldingi q ism id a 
ib , talam usning k o ‘chiruvchi yadrolaridan im pulslar oladi va ulam i 
a p o 's t l o g 'i n i n g a s s o ts ia tiv s o h a la rig a o 'tk a z a d i. A s s o ts ia tiv
y
ro la rg a lateral y adrola r, m e d io d o rsal va y o stiq sim o n (p u lv in ar) 
rolar kiradi. T alam usning assotsiativ y adrolari, shuningdek, (yanada 
p ro q ) katta y arim sharlar p o 's tlo g 'id a g i assotsiativ sohalar filoginez 
j
y o n id a k attalashib boradi. O dam talam usidagi asso tsiativ yadrolar 
a
iqsa yaxshi rivojlangan.
T a la m u sn in g la te ra l y a d ro la ri im p u lsla rn i k a tta y a rim sh a rla r 
s tlo g 'in in g tep a sohasiga o 'tk az a d i. Y ostiqsim on y adron ing lateral 
m i ensa b o 'lag id ag i k o 'ru v assotsiativ zonasiga, pulvinar-ning m e­
qism i esa k atta yarim sharlar p o 's tlo g 'in in g ch akka b o 'lag id ag i 
ituv assotsiativ zonasiga im puls o 'tk az ad i.
M e d io d o rs a l y a d ro k a tta y a rim s h a r la r p e s h o n a b o 'la g i n in g
stlo g 'ig a , lim bik sistem aga, shuningdek, g ipotalam usga b o g 'liq .
Y arim sh a rla r p o 's tlo g 'in in g a s so tsia tiv z o n a liri bilan ta lam u s 
rolari o 'rta sid a , shuningdek, katta y arim sharlar p o 's tlo g 'in in g sen ­
zonalari bilan k o 'ch iru v ch i yad ro lar o 'rta sid a qaytar aloqalar bor, 
a p o 'stlo g 'ig a o'tkaziladigan va undan olinadigan im pulslar shu qaytar 
qalar orqali do ira b o 'y la b o 'z a ro ta ’sir etishi m um kin.
T a la m u sn in g n o s p e s ifik y a d r o la r i.
T a la m u s n in g n o s p e s if ik
rolariga b a’zi fiziologlar retikulyar form atsiyaning diensefalik qism i 
qarash ad i. A m m o ta lam u sn in g n o sp e sifik y ad ro la ri m orfo lo g ik
u k tu r a s i v a f u n k s iy a s ig a k o 'r a m iy a o 'z a n i n i n g r e ti k u ly a r
m atsiyasidan farq qiladi. G .Jasper elektrofiziologik eksperim entlarga 
slanib talam usning n ospesifik sistem asi yarim sharlar p o 'stlo g 'in in g
va qisqa m uddatli faollashishida qatnashadi, degan xulosaga keldi. 
ya o 'z a n in in g retikulyar form atsiyasi esa sust va uzoq faollashishni 
u d g ak eltirad i.
O 'rta m iyaning retikulyar form atsiyasi butun m iya p o 's tlo g 'in in g
u sin i sa q lab tu rad i, m iya p o 's tlo g 'in in g qaysi stru k tu ralari aniq 
le k to r re a k s iy a la rn in g y u z a g a c h iq is h id a q a tn a s h s a , fa q a t shu 
ukturalam i talam usning nospesifik yadrolari faollashtiradi. Jum ladan, 
a m u s n in g n o s p e sifik y a d ro la ri tiy r a k o rg a n iz m d iq q a t e ’tib o r 
j
ay o n larin i tashkil etishda qatnashadi.
R etikulyar form atsiya orqali m iya p o 's tlo g 'ig a kiradigan afferent 
pulslar o dam da m uayyan sezg ilam i vujudg a keltirm aydi, am m o ular 
e sifik s e n so r y o 'lla r o rq a li k e lu v c h i im p u lsla rg a ja v o b a n m iya 
's tlo g 'in in g reaksiyalarini kuchaytiradi.
137

---

T alam usning nospesifik yadrolari bilan k o 'c h iru v c h i va assotsiativ 
yadrolar o 'rta sid a , shuningdek, talam us bilan p o 'stlo q ostidagi tuzilm alar 
o 'rta sid a o 'z a ro keng aloqalar bor. T alam usning n ospesifik yadrolaridan 
faqat ikkitasi - oldingi ventral yadro bilan retikulyar yadro bevosita 
k atta y arim sharlar p o 's tlo g 'in in g turli q ism lariga to la beradi.