O. T. A L a V i y a, s h. Q. Q o d I r o V a. N. Q o d I r o V, s h. H. H a m r o q u L o V e. H. H a L i L o V

O raliq m iya va p o ‘stloq ostid a g i yadrolar.
O raliq m iya (d iencepha­
lon) anatom iya nuqtai nazaridan m iya o 'z a n in in g bir b o 'lim id ir. A m m o 
o 'rta m iya bilan uzunchoq m iyaga qaram a-qarshi o 'la ro q , oraliq m iya 
em briogenez ja ra y o n id a m iyaning oldingi pufagidan katta yarim sharlar 
bilan birga shakllanadi.
Oraliq m iyaning asosiy tuzilmalari k o 'ru v do'm boqlari - thalam i optici 
va d o 'm b o q ostidagi soha - hypothalam us dan iborat. U ning funksiyasi 
organizm dagi vegetativ jara y o n lam i boshqarishdan iborat b o 'lib , quyida 
k o'zdan kechiriladi.
Talamus funksiyalari.
Talam us katta yarim sharlarga boruvchi barcha 
( h id lo v y o 'lla r id a n ta s h q a r i) a f fe r e n t (s e n s o r) y o 'l l a r k o lle k to ri 
hisoblanadi. Talamus katta yarim sharlar p o 'stlo g 'ig a olib boruvchi y o 'ld a 
bam isoli bir d arv o za b o 'lib , tashqi m uhitdan va org an izm n in g ichki 
m uhitidan ta ’sir qabul qiluvchi reseptorlardan keladigan butun axborot 
o 's h a d a r v o z a o rq a li o 't a d i . T a la m u s d a g i b a ’zi y a d r o la r c h e k li 
shikastlanganda katta yarim sharlar p o 's tlo g 'i b iror (ko'ruv, eshituv, ta ’m 
biluv, tagtil va hokazo) axborotdan m ahrum b o 'lish i m um kin.
M iya anatom iyasi o 'rg a n ila boshlagan v aqtda faqat k o 'ru v y o 'lla ri 
talam us orqali o 'ta d i deb hisoblashardi. « K o 'ru v d o 'm b o q la ri» d e g an
133

---

eski nom shundan kelib chiqdi. K o 'ru v d o 'm b o q la rin i hozir «sezuv 
d o ‘m boqlari»deb atash to ‘g ‘riroq b o 'la d i, chunki ham m a sezuv y o 'lla ri 
talam usda to ‘plangan.
Talam us oq m odda qatlam lari bilan oldingi lateral va m edial sohalar 
d egan uch so h ag a b o 'lin a d i. H ar b ir so h a b ir q an ch a y ad ro la rn in g
to 'p la m id a n iborat. H ozir talam usning 140 taga yaqin yadrosi tafovut 
qilinadi.
R .Lorente de-N o talam usning barcha yadrolarini funksional jihatdan