O. T. A L a V i y a, s h. Q. Q o d I r o V a. N. Q o d I r o V, s h. H. H a m r o q u L o V e. H. H a L i L o V

2-bm km )
tolalari А» tipga 
m ansub b o ’lib, term oresepto rla rdan va o g ’riq reseptorlardan impulslar 
olib keladi. O g ’riq rese p to rlard an keluvchi im p u lsla r S tip g a m a nsub 
to lalar ( m iy e lin siz ingichka tola la r) orqali ham orqa m iya ga kiradi.
O ldingi ild izla rd a n h am turli tipdagi efferent nerv tola la ri o ’tadi. 
U larda shunda y tola la r bor: 1) y o ’g ’on to la la r (diam etri o ’rta hisobda 
16 
mkm)
A6 m a n s u b b o ’lib, skelet m u sk u llarg a im p u lsla r olib keladi; 
2) in g ic h k a tola la r ( diam etri o ’rta h iso b d a 8 
mkm)
A r tip g a m a n su b
b o ’lib, m uskul d u g in in g q isq a ru v c h i elem e n tla rin i innevatsiyalaydi 
va 3) p r e g a n g lio n a r sim p atik tolalar, V tipga m ansubdir.
O rq a ild izla r q ir q ib q o ’y ilg a ch , s e z u v c h a n lik y o ’qolishi bilan bir 
qatorda, hara kat funksiyasi h am buziladi. O rq a m iy a n in g b arc ha orqa 
ildizlarini ikkala to m ondan qirqib q o ’yib (ular itning keyingi oyoqlarini 
i n n e r v a t s i y a l a y d i ) , o l d in g i ild iz la ri b e s h i k a s t q o l d i r i l s a h a y v o n
o p e r a t s i y a d a n k e y i n g i d a s tla b k i v a q t d a sh u o y o q l a r i b ila n y u r a
o lm a y d ig a n b o ’lib, qoladi. Bir ne c h a v a q t o ’tga ch se z u v c h a n lik d a n
m ahrum b o ’lgan keyingi oyoqlar y ana harakatga keladi-yu, bu harakat 
anorm al; shart-shurt, keskin b o ’ladi; keyingi o y o q la r hadda n tashqari 
qattiq bukilib, y o ziladi. B u n d a y ha ra k a tla r 
a ta k tik h a ra k a tla r
deb 
a t a l a d i . U l a r o d a m o r q a m i y a s i n i n g k o ’ t a r i l u v c h i y o ’ l l a r
sh ik a stla n a d ig a n k asalIiklarida h am uchra ydi 
(o rq a m iya a taksiyasi).
A v v a l o
h a r a k a t
a p p a r a t i n i n g
r e s e p t o r l a r i d a n ,
y a ’ ni 
p r o p r io r e s e p to r la r d a n , sh u n in g d e k te rin in g e k s te ro re s e p to rl a r id a n
m i y a g a a f f e r e n t i m p u l s l a r k e l m a y q o l i s h i s a b a b l i h a r a k a t l a r
koordinatsiyasi buziladi. H arakatning har bir m ua yyan paytid a harakat 
a p p a r a tin i n g holati h a q i d a a x b o r o t k e l m a y q o lis h i s h u n g a sa b a b
b o ’ladiki m iy a h ara k atn i kontrol (naz ora t) qilish, h a r a k a t xarakterin i 
b a h o la sh va b iror h a r a k a tn in g barc ha b o sq ic h la rid a u n g a tuz atishlar 
k ir itish q o b ili y a ti d a n m a h ru m b o ’ladi. G a r c h i e f f e r e n t im p u ls la r
m iy a d a n m u s k u lla r g a borib, ularni qisqa rtira o lsa ham , bu ja r a y o n
nazorat qilinmaydi va boshqarilm aydi, ch unki q