O ’qu V u sl ubiy m a jmu a

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
“Kutish yo’ldoshi” 
O’qituvchi dars boshlashdan avval asosiy tushuncha 
v atamalarga sharh berishi Ular ma’ruzada qanday 
qo’llanilishini tahmin qilishini taklif etadi. 
O’qtuvchi talabalarga ma’ruza yakunida asosiy 
tushuncha vaatamalarga ularni bayon etish 
izchilligiga qaytishini va taxminlarni natijalar 
bilan solishtirishini aytadi. 

---

165 
 
 
 
2-mavzu. Xiva xonligining siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy hayoti. (2 soat) 
Reja: 
1.
 
Xiva xonligining xududi, ma’muriy tuzilishi va aholisi.
2.
 
Davlat tizimi. Mansablar va unvonlar.
3.
 
Yer egaligi. Dehqonchilik va chorvachilik. Soliq siyosati.
4.
 
Hunarmandchilik va savdo-sotiq. Shaharlar.
5.
 
Madaniy hayot. Me’morchilik.
 
Xiva xonligining xududi, ma’muriy tuzilishi va aholisi. 
Xonlikning aniq chegaralari 
haqida ma’lumotlar saqlanmagan. Chunki xonlik paydo bo‘lgan dastlabki davrlardan boshlab 
siyosiy vaziyat va harbiy harakatlarga qarab davlat chegaralari doimiy ravishda o‘zgarib 
turgan. XIX asrga kelib xonlik tarkibiga turkman, qozoq, qoraqalpoq va boshqa xalqlarning 
qo‘shilishi natijasida davlat sarhadlari ancha kengaydi. Manbalarga ko‘ra, Eltuzarxon (1804-
1806 yy.) davrida xonlikning xududi uncha katta bo‘lmasdan, shimoliy chegarasi Orol-
Qo‘ng‘irot hokimligi, janubiy chegarasi esa Darg‘onota bilan chegaradosh bo‘lgan. XIX asr 
o‘rtalariga oid rus manbalarida xonlikning g‘arbiy chegarasi Kaspiy dengizigacha, janubda 
esa Marv vodiysi orqali Eronga tutashib ketganligi, shimolda esa Ural daryosigacha 
cho‘zilganligi qayd etilgan. 
Xiva xonligi ma’muriy jihatdan XVI-XVIII asrlarda