O‘. P. Umurzoqov, A. J. Toshboyev

O‘simlik bitlari (shiralar) – bu zararkunanda o‘simlik shirasini so‘rib oziqlanadi. Natijada ko‘chat nimjonlashib, bir muncha rivojdan orqada qoladi. G‘o‘zaning birinchi mevalari pishib yetilmay, nochorlikdan ochiladi, tolasi sifatsiz bo‘ladi. Shira 20-26 marta avlod beradi. Asosan, tirik tug‘ishi oqibatida issiq kunlari 6-8 kunda bir marta avlod beradi, bitta urg‘ochi shira 50-100 donagacha tirik tug‘adi. Shiralar erta va kech kuzda ko‘plab tarqaladi. Shiralar, asosan, g‘o‘za unib chiqishi bilan paydo bo‘lib, oktabr oyigacha hayot kechiradi. Erta bahorda – mart oyida, havo harorati 5 darajagacha isiganda qishlovdan chiqadi.
TRIPS – juda mayda zararkunanda bo‘lib, uning uzun ikki juft qanoti bor, og‘iz apparati sanchib so‘ruvchi, tusi oqish, sariq rangli bo‘ladi. Katta yoshdagisi, asosan, o‘simlik qoldiqlarida qishlab qoladi. Erta bahorda begona o‘tlarda, keyinchalik g‘o‘zada rivojlanib ko‘payadi. Trips lichinkasining kattasidan farqi shuki, uning qanoti bo‘lmaydi. Trips yangi unib chiqqan g‘o‘za nihollarining o‘sish nuqtasini zararlaydi, natijada g‘o‘za nihollari shoxlab ketadi. Trips 6-7 marta avlod berib, bitta urg‘ochi 60 donagacha tuxum qo‘yadi.

1. 
   Agortexnik tadbirlar – shira-tripsga qarshi yer maydonlarini o‘simlik qoldiqlaridan tozalash, yerlarni ikki yarusli pluglarda chuqur haydash, yaxob berish, almashlab ekishni joriy etish, chigitni o‘z muddatida ekish, g‘o‘za
   

nihollarini shira-tripsga qarshi chidamliligini oshirishda, har gektar maydonga 4,5 kg karbomid bilan 200 gramm kir yuvish poroshogi qo‘shib, 300 litr suvda eritib sepiladi. Imkoniyatga qarab, karbomid o‘rniga har gektar maydoniga 10 litrdan ammiakli suvni 300 litr suvga aralashtirib sepish ham mumkin.
Trips kuchli zararlangan maydonlarni zudlik bilan sug‘orib, qo‘shimcha oziqlantirish ham, asosiy agrotexnik tadbirlardan biri hisoblanadi. Zararlangan maydonlardan yagona va o‘toq qilish paytida yulib olingan g‘o‘za va begona o‘tlarni dala chetiga olib chiqib ko‘mib tashlash shart.

2.