O‘. P. Umurzoqov, A. J. Toshboyev

Moddiy-texnika resurslaridan foydalanishning samaradorlik

ko‘rsatkichlari

Fermer xo‘jaligini moddiy-texnika resurslari bilan talab darajasida ta’minlashga katta e’tibor berilmoqda. Bu sarflanadigan mehnat hamda mablag‘ xarajatlari kamayishi, mehnat unumdorligi yuksalib, foyda summasi ko‘payishi uchun imkoniyat yaratadi. Fermer xo‘jaligini moddiy-texnika vositalari bilan ta’minlash va undan foydalanish jarayonini bilishni talab etadi. Shuning uchun quyidagi ko‘rsatkichlardan foydalanish mumkin.

1. 
   Moddiy-texnika resurslari bilan ta’minlanganlik darajasi quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
   

Bunda:


MTR_TD
 Yek  AFq  As AFs  BDGk _;
KXe

MTR_TD – moddiy-texnika resurslari bilan ta’minlanganlik darajasi, so‘m; Yek – qishloq xo‘jalik yerlarining qiymati (so‘mda);
Afk – asosiy vositalarning o‘rtacha yillik qiymati (so‘mda);
As – asosiy vositalarning o‘rtacha yillik eskirish summasi (so‘mda);
Afs – aylanma vositalarning o‘rtacha yillik summasi (so‘mda);
BGk – bog‘lar, tokzorlarning o‘rtacha yillik summasi (so‘mda).

Bu ko‘rsatkich yordamida har bir fermer ixtiyoridagi foydalanilayotgan 1 ga qishloq xo‘jalik yeriga yoki ekin maydoniga qancha so‘mlik moddiy-texnika resurslari to‘g‘ri kelayotganligi aniqlanadi. Uning miqdori talab, ya’ni me’yor darajasida bo‘lishi kerak.

Fermer xo‘jaligining MTR ta’minlanganlik darajasini, masalan, asosiy va aylanma fondlar yoki haydov, chopiq traktorlari bilan ta’minlanganlik darajasini shu ko‘rsatkichning tarkibidagi boshqa ko‘rsatkichlar bo‘yicha ham alohida-alohida aniqlash mumkin.

2.