О. Mavlonov, Т. Tilavov, В. Aminov

tomirlarini toraytirib, shira ajralishini buzadi. Tamaki tutuni og'iz bo'shlig'idagi
retseptorlaming sezuvchanligini pasaytiradi. Shu sababdan chekuvchilarning ta’m
bilish qobiliyati va ishtahasi pasayadi.
Nos chekish ovqat hazm qilish sistemasiga yanada kuchliroq ta’sir qiladi. Nos
tarkibida nikotin va boshqa zaharli moddalar bilan birga ohak va kul ham bo'ladi.
Bu moddalar so‘lak ta’sirida erib, til ostidan qonga so‘riladi. Nosning bir qismi

---

а 
Ъ
57-rasm.
Sog‘lom 
(a)
 va alkogol ichuvchi 
(b)
 odam jigari.
og'iz bo‘shlig‘idan solak bilan oshqozon va ichakka tushib, ular shilliq pardasi
yallig‘lanishiga sabab bo‘ladi. Nos va tamaki chekadigan kishilar orasida og‘iz
bo‘shlig‘i, qizilo‘ngach, oshqozon raki ko‘proq uchraydi.
Yuqumli kasalliklarning oldini olish. 
Yuqumli kasalliklar va parazit chu-
valchanglar yuqishining oldini olish uchun ovqatlanishdan oldin qo‘lni sovunlab
yuvish, meva va sabzavotlarni yaxshilab yuvib iste’mol qilish, qaynatilgan
suv ichish, go‘sht mahsulotlarini yaxshi pishirib yeyish, mevalarga pashshalar
qo‘nmasligi uchun ularni yopiq saqlash lozim.
Gigiyena qoidalariga rioya qilish ovqat hazm qilish organlarining ish faoliyati
normal bo‘lishida va oshqozon-ichak kasalliklarining oldini olishda muhim
ahamiyatga ega. Hazm qilish organlari gigiyenasi og‘iz bo‘shlig‘i gigiyenasidan
boshlanadi. Ovqat hazm qilish organlarini kasallanishdan saqlashda tozalikka
va ovqatlanish rejimiga rioya qilish muhim ahamiyatga ega. Aralash ovqatlar
oshqozonda taxminan to‘rt soat davomida hazm bo‘ladi, Shuning uchun har to‘rt