O kzbekiston respubl1kasi oliy ya cprta m axsus ta’lim vazirligi

Hovuzlarni ohaklashtirish normalari (s/ga)
Suv (ubi pH
Balchiq turlari
Qora balchiq
Qum aralash
Qurnoq
4,0
42,0
22,0
17,5
4.5
32,0
17.0
14,5
5,0
27,0
14.5
12.0
5,5
17,0
12,0
7.0
6,0
12,0
7,0
4,5
6,5
7,0
5,0
2,0
Izoh: pH kattaligini aniqlashda suvdagi SO-, ni surish orqali bajariladi.
Hovuzlarni suvo‘tlaridan tozalash
Hovuzlarni suvo'tlaridan tozalashning yakka-yu yagona yo'li bu oq 
amurdan unumli foydalanishdir. Amurni tig'iz o'stirish (450—600 dona/ 
gektariga), ya’ni ikki yozli zotlar bilan baliqlashtirishdan iborat. Suv 
havzasining yuksak suvo'tlari bilan qoplanishi asosan ortiqcha orga- 
nik va mineral o‘g‘itni ishlatish va suv hajmining optimaldan pasayishi 
orqali sodir boiadi.
Suv havzasining yuksak suv o'simliklari bilan qoplanishi bir xilda 
emas. Agarda suv havzasida yumshoq suvo'tlari unchalik ko'p bo'lmasa 
u ancha foydali, o'simlikning suv ustidagi qismi anclia zararli hisobla-
147

---

nadi, ya’ni dag’al qismi. 0 ‘simlikning suv usti qismini yo‘qotish kerak 
(o'rib turish kerak).
Buning uchun suv havzasining yuksak suv o’simligi bilan qoplanish 
darajasi va lining biomassasi aniqlanadi. Bizga ma’lumki, oq amurning 
ozuqa koeffilsienti o’rtacha 30—80 kg ga teng. Agarda 1 dona ikki yoz- 
li oq amur 30—80 kg gacha yuksak suv o'simligini iste’mol qilsa, suv 
havzasidagi yuksak suv o'simligining yalpi mahsuldorligi 15 ga teng 
bo'lsa, unda ozuqa koeffitsienti 30 deb qabul qilinadi. 500 dona oq 
amurdan orliqcha amur qo’vib yuborilsa boiadi. Agarda ozuqa koef­
fitsienti 80 deb qabul qilinsa, 200 dona oq amur qo‘vib yuboriladi. 
Agarda ortiqcha amur qo'yib yuborilsa, yuksak suv o'simliklari yetisli- 
may qoladi, kam miqdorda yuborilsa ozuqa ortib qolib suv havzasining 
biomelorativ holati yomonlashadi, ya’ni yuksak suvo'tlar bosib ketadi 
(hovuz melioratsiyasiga e’tibor bering).
Yuksak suv o‘simlikIarni mexanik usul yordamida to‘xtatish mum- 
kin, ya’ni qo‘1 bilan o‘rib olisliga to’g'ri keladi. Ko‘pincha hovuzni kuz- 
da yaxshilab chizil qilish, qamish, luxning ildiz chuqurligigacha yerni 
liaydasli ham tavsiya beriladi, so‘ngra yaxshilab baronalash va molalash 
yaxshi natija beradi.