O kzbekiston respubl1kasi oliy ya cprta m axsus ta’lim vazirligi

Karpning nasldorlik xususiyatlari (Ahmedov, 2006)
Sinflar
Baliq
1
11
III
yoshi
og'ir
indekslar
og'ir
indekslar
og'ir
indekslar
kg
N
О
kg
N
0
kg
N
О
Ona (urg'ochi) baliqlar
4,8-
2,4-2,5
1,15-
4,3-
2,6-
1,21-
5
5,2
1,20
4,7
2,7
1,25
5,8-
2,4-
1,15-
5,3-
2,6,2—7
1,21-
4,—
2,8-
1,26-
о
6,2
2,5
1,20
5,7
1,25
5,2
2,9
1,30
6,8-
2,4-
1,15- 6,3-
2,6—2,7
1,21-
5,8— 2,8-
1,26-
7,2
2,5
1,20
6,7
1,25
6,2
2,9
1,30
8
7,8-
2,4-
1,15-
7,3-
7 6-7 7
1,21-
6,8— 2,8-
1,26-
8,2
2,5
1,20
7,7
1,25
7,2
2,9
1,30
8,3—
2,6-2,7
1,21-
7,8-
2,8-
1,26-
У
8,7
1,25
8,2
2,9
1,30
10
8,8-
2,8-
1,26-
9,2
2,9
1,30
Erkak baliqlar
з , з -
2,5-2,6
1,17-
2,8-
2,7-
1,23-
4
3,7
1,22
3,2
2,8
1,27
5
4,3-
2,5-
1,17-
3,8-
7,6-7,8
1,23-
2,3-
2,9-
1,28-
4,7
2,6
1,22
4.2
1,27
2,7
3,0
1,32
c
5,3-
2,5-
1.17- 4.8-
2,6-2,8
1,23-
4,3-
2,9-
1,28-
5,7
2,6
1,22
5,8
1,27
4,7
3,0
1,32
6,3-
2,5-
1,17-
5,8-
2,6-2,8
1,23-
5,3-
2,9-
1,28-
/
6,7
02,6
1,22
6,2
1,27
5,7
3,0
1,32
6,8-
2,6—2,8
1,23-
6,3-
2,9-
1,28-
о
7,2
1,27
6,7
3,0
1,32
Q
7,3-
2,9-
1,28-
7,7
3,0
1,32
10
8,0-
2,9-
1,28-
8,4
3,0
1,32
141

---

II qism. HOVUZ BAL1QCHILIK XOkJALIKLARIDAN OQI-
LONA FOYDALANISH. BALIQCHILIKDA JADAL U SU LN I
Q O ‘LLASH VA YUQORI BALIQ MAHSULDORLIGIGA
ER ISH ISH
YI boMim. HOVUZ BALIQCHILIK XO‘JALIGIDA JADAL-
LASHTIRILGAN (INTENSIFIKATSIYA) ISH YURITISH
SHAKLLARI
Tabiiy yoki sun’iy suv havzalarining tabiiy ozuqasining zaxirasi si- 
fali tuproq tarkibi hamda suv tarkibidagi organik va anorganik mod- 
dalarning miqdori bilan chambarchas bog'liq. Yana iqlim sharoitiga va 
boshqa biotik va abiotik omillarga ham bog'liq. Hovuzlarning biologik 
holatiga javob berisliiga qarab xo'jalikda jadallashtirilgan baliqchilik 
faoliyatini yo'lga qo'vish mumkin. Ish yuritishning bu shakli asosan 
yil davomida suv zaxirasi, tabiiy ozuqa va qo'shimcha ozuqa — omux- 
ta yent zaxirasiga bog'liq. Chunki baliq va baliq mahsuldorligi aynan 
shu ko'rsatkichlarga bog'liq. Ayniqsa, suv bilan yil davomida ta’minlab 
turishi shart. Shu munosabat bilan rejalashtirilgan jadallashtirish usuli 
orqali baliq yetishtirish faqat tabiiy ozuqaga qarab siyrak baliq o'tkazish 
usuli yoki ekstensiv usuli orqali, baliq mahsulotini chegaralab qo'yadi. 
Ekstensiv usulda xo'jalik bor-yo'g'i bar bir gektar suvlikdan 10—15 kg 
baliq mahsuloti oladi, xolos.
Hovuz baliqchilik xo'jaligida baliq mahsuldorligining samaradorli- 
gini oshirish uchun, ko'proq tovar baliq yetishti rish uchun oziqlantirish- 
ning boshqa usullarini qo'llashga to'g'ri keladi. Baliqchilik xo'jaligida 
ishni unumli va santarali tashkil qilish uchun quyidagi ishlarni yo'lga 
qo'yish orqali erishish mumkin.
1. Suv havzasining tabiiy ozuqa bazasini boyitish.
2. Hovuz melioratsiyasini yaxshilash.
3. Hovuzlarni organik va anorganik o'g'itlar bilan ta’minlash.
4. Boqiladigan baliqlarni omuxta yem bilan boqishdan iborat.
Baliqlarni boqishda qo'shimcha ravishda oziqlantirish va qo'shimcha
ozuqa hisobidan hovuzni tig'iz baliqlashtirish, polikultura usulini 
qo'llash (karp+oq amur+oq do'ngpeshana+chipor do'ngpeshona), ya’ni 
tnrli xildagi baliqlarni bir hovuzda birgalikda boqishdan iborat.
Agarda tanlangan hovuzning gidroximiyasi, girdologiyasi va gidro- 
biologiyasi biologik jihatdan talab darajasida bo'lsa, hovuzda turli xil 
yoshdagi (1+, 2+) baliqlarni birgalikda boqish mumkin.
142

---

Yuqorida tartib bilan ko‘rsatilgan barcha raqamlar jadallashtirish 
yoki intensifikatsiya usuli deyiladi. Bunday usul bilan ishlaydigan 
xo’jaliklar boshqacha qilib jadallashtirish usuli bilan ishlaydigan ba- 
liqchilik xo‘jaligi deyiladi. Jadallashtirilgan baliqchilik xo'jaliklarida 
asosiy diqqat-e’tibor tabiiy va sunny ozuqaga qaratilgan bo’ladi. Bu- 
ning uchun ozuqa koeffitsienti deganda 1 kg tovar baliq yetishtirish 
uchun sarflangan ozuqa miqdoriga aytiladi. Zooplanktonning ozuqa 
koeffitsienti 10, zoobentos 6, fitoplankton 40, yuksak suvo’tlari 80 ga 
teng bo’lsa, proteinga boy bo‘lgan ornuxta yem 4,5 ga teng. Karp yil 
davontida 4,5 kg ornuxta yentdan iste’mol qilsa, u 0,8-1,0 kg ga yetishi 
niumkin, agarda omixta yemning tarkibidagi protein miqdori 23—26 
% bo’lsa, ornuxta yem tarkibida protein yetishmasa, unda uning ozuqa 
koeffitsienti 15—20 ga yetadi.
Ba’zi bir hovuz baliqchilik xo‘jaliklari o‘z ish usullarini faqat tabiiy 
ozuqaga asoslangan holda ish yuritadilar. Bunday xo’jaliklar eksten- 
siv usulda ishlaydigan xo‘jaliklar deyiladi. Ekstensiv usulga asoslan­
gan xo'jaliklarda baliq mahsuldorligi ancha past boiadi, chunki bu 
xo’jaliklar qo‘shimcha ornuxta yem ishlatmasdan nuqul tabiiy ozuqa 
zaxirasiga qarab ish yuritadilar.