O adim gi dunyo tarixi bo yicha xrestom atiya: tarix о ‘qituvchilari

Q u l c h i l i k n i n g
ogMr uyatini boshdan k echirganlar uni s o ‘zlari b o 'y ic h a
o zo d boMdi.
X V I . . . S olon h ech kirnni qoniqtirm adi: q arz m ajburiyatlarini y o ‘q 
qilish bilan b o y ia r n oroziligiga sabab boMdi, ni y a n a k o 'p r o q “ L ikurg2 
n a m u n a s id a k a m b a g 'a l l a r um id qilgan y e rn in g q ay ta taqsim otini 
a m a lg a o sh irm ad i, hay o t sharoitlari tengligini t o 'l a t a ’m inlam adi.
1. Sisaxtiya -majburiyatni olib tashlash.
2. “Likurg -Sparta qonunchisi.
Afina xalq yig'in in g dem okratik tuzunm i him oya
qilish bo'yicha qarori
A ndokid. M isteriyalar to'g'risida
Andokid (er. avv. 440-390-yillaixla yashagan) “O'n Attika notiqlarV’i
orasida tortib bo'yicha ikkinchi notiq hisoblanadi. “Misteriyalar to'g'risida”
nutqida и Afina xalq kengashining uch qaroridan pcavha keltiradi. Demokratik
tuzunmi himoya qilishga qaratilgan qamr er. avv. 410-409yillardagi
“
To'rt
yuzlar ” hukumatining ag darilishidan keyin qabul qilingan.
Q o n u n . K e n g a s h va xalq q aro r q ild i... A g a r kim A finada d em o k - 
ratiyani a g 'd a r s a yoki d e m o k ra tiy a a g 'd a rilg a n id a n s o 'n g , q a n d a y d ir
197

---

vazifani b ajarsa u Afina d u sh m an i deb hisoblansin va u hech qan d ay
sudsiz o"Idiriladi, u ning mulki m u so d a ra qilinadi va o ‘ndan biri qismi 
m a ’b u d a g a 1 ajratiladi. K im bun d ay jin o y a tc h in i oMdirsa va kim (buni 
qilishga) m a sla h a t bersa, u jin o y a tc h i san alm ay d i. B archa afinaliklar 
fi liar va d e m la r b o ‘y ich a qilingan qurb o n lik larig a s h u n d a y jin o y a tc h in i 
oMdiraman d e b q a s a m y o d qilsinlar. Q a sa m s h u n d a y b o ’lsin: har qanday 
kishini, kimki A finada dem okratiyani a g 4 la rsa yoki d e m o k ra tiy a
a g ‘darilg an id an s o 'n g q a n d a y d ir vazifani bajarsa h a m d a kim tiran 
boMishni k o 'z l a s a yoki tiran b o ‘ Iishga y o rd a m bersa, m en uni s o ’z bilan, 
ish bilan va o v o z berish bilan va o ‘z qoMim bilan o ’ ldiraman. A g a rd a
jin o y a tc h in i b o sh q a biror oMdirsa, Afina d u sh m a n in i oMdirgan kishi 
x u d o la r o ld id a begu n o h deb hiso b lay m an v a m e n o M d irilg a n n in g m u lk in i 
sotishni u y u sh tira m a n v a unin g yarm in i oMdirgan kish ig a beram an
va undan h ech narsani y a sh irm a y m a n . A g a r k im d ir jin o y a tc h ila rn in g
birini oMdirsa yoki shu yoMda halok b o 'Isa , o ‘zini bolalarini xuddi 
G arm odiy, A risto g ito n 2 va ularning avlodlari kabi h u rm at qilam an. Ular 
faqat G ip p a rx n i oMdira oldilar, uning q o ‘riqchilari esa suiqasd qilingan 
j o y d a G a rm o d iy n i oMdirdilar. A ristogiton q ochdi, lekin ushlandi va 
qatl qilindi. K eyinchalik A finada ularga haykal q o ‘yildi va “tiranlarni 
oMdiruvchi” d e b sharaflandi va avlodlari kabi o ‘zim ni xayrli ishlarim 
bilan d u o qilam an. Afinada, q o ‘shinda yoki b o sh q a j o y d a Afina xalq ig a 
qarshi keltirilgan barcha qasam larni bek o r q ilam an va buzam an .